Rural Success Story : डोंगरी भागातील कष्टकरी शेतकरी व तळागाळातील समाजघटकांवर प्रेम असलेली शहरी स्वयंसेवी संस्था एकत्र आल्यानंतर किती अभिनंदनीय काम उभे राहते हे भोर तालुक्यात सह्याद्री पर्वतरांगेत बघण्यास मिळते. तेथील रायरेश्‍वर पर्वतावर उभारलेली ‘सेमी डिजिटल शाळा’ सर्वत्र चर्चेचा विषय बनली आहे.

भोर व वाईच्या सीमेवरील रायरेश्‍वर पर्वताला ऐतिहासिक पार्श्‍वभूमी आहे. तेथे छत्रपती शिवाजी महाराजांनी स्वराज्य उभारणीची शपथ घेतली होती. रायरी ग्रामपंचायत हद्दीत असलेल्या या पर्वतावरील शेतकरी आधीपासूनच विद्येचे भुकेले आहेत. १९५५ मध्ये पर्वतावरील जननीदेवीच्या पडवीत पहिली शाळा सुरू झाली. भिवा धोंडिबा जंगम हा सुशिक्षित शेतकरी तेथे शिक्षकाची भूमिका बजावू लागला.

विद्यार्थी बनले अधिकारी

१९६७ मध्ये तेथील अशिक्षित शेतकऱ्यांनी एकत्र येत पडवीऐवजी स्वतंत्र शाळा बांधण्याचे ठरविले. त्यासाठी प्रतिघर दोन रुपये वर्गणी गोळा केली. शेतकऱ्यांनी डोक्यावर पाट्या वाहून नेत दगड, मातीत दोन खोल्या बांधत पर्वतावर शाळा सुरू केली. ‘‘शाळेच्या छताची कौले ७ किलोमीटर डोक्यावरून वाहून आणली होती’’, असे सोमनाथ जंगम यांनी सांगितले. याच दगडी शाळेतून शेतकऱ्यांची मुले शिकली.

त्यातील भिवा हा एलआयसी अधिकारी, शंकर हा बॅंक व्यवस्थापक, धोंडिबा पोलिस, तर महादेव पोलिस अधिकारी बनल्याचे शेतकरी अभिमानाने सांगतात. रायरेश्‍वरच्या मंदिरासमोरच ७५ दिवसांत नवी शाळा उभारली.

‘अग्निपंख’ने सव्वा दहा लाख रुपये खर्चत शाळेची उभारणी केली आहे. शाळेच्या भिंतीवर माजी राष्ट्रपती एपीजे अब्दुल कलाम यांचे रंगचित्र आहे. ‘‘या शाळेतून अब्दुल कलामांसारखं महान शास्त्रज्ञ घडावा,’’ असे आमचे स्वप्न असल्याचे मुख्याध्यापक आत्माराम हांडे सांगतात.

‘अग्निपंख’ने दिली ‘उडान’

पर्वतावर होणाऱ्या तुफान पाऊस व वादळवाऱ्यात सुरू असलेल्या या शाळेला पुढे पुणे जिल्हा परिषदेने पाठिंबा दिला. तेथे शिक्षकांची व्यवस्था केली. तसेच इमारत भाडेदेखील देणे सुरू केले होते. मात्र ७-८ वर्षांपूर्वीच जुनी शाळा पडली आणि पाड्यावरील सारी मुले सभामंडपात बसून शिकत होती. ज्ञानार्जनाची ही अनोखी कहाणी गेल्या वर्षी श्रीगोंद्याच्या अग्निपंख फाउंडेशनला समजली. त्यानंतर ‘अग्निपंख’चे अध्यक्ष बाळासाहेब काकडे व शेतकऱ्यांनी एकत्र येत श्रमदानातून अत्याधुनिक शाळा उभारण्याचा निर्धार केला.

बाळासाहेब काकडे, ९४२३७५४७३५ अध्यक्ष, अग्निपंख