Pune News: शेतकऱ्यांच्या हिताचे रक्षण करण्यासाठी कोणतीही किंमत मोजायला तयार आहे, अशा शब्दांत पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी डागलेल्या आयात शुल्क अस्त्रावर भारताची भूमिका स्पष्ट केली. ट्रम्प यांनी आधी जाहीर केलेल्या २५ टक्के आयात शुल्कात आणखी वाढ करून भारतावर तब्बल ५० टक्के शुल्क लावण्याची घोषणा बुधवारी (ता. ६) रात्री केली. त्यामुळे भारतातून निर्यात होणाऱ्या कापड, कोळंबी, सोयापेंडला मोठा फटका बसण्याची शक्यता आहे.

अमेरिकेने भारतावर गुरुवारपासून (ता. ७) २५ टक्के आयात शुल्क लागू केले. तर नव्याने जाहीर केलेले २५ टक्के आयात शुल्क २१ दिवसांनंतर लागू केले जाणार आहे. भारताने रशियाकडून तेलाची खरेदी बंद करावी, यासाठी ट्रम्प यांनी हे टोकाचे पाऊल उचलले आहे. भारताबरोबर द्विपक्षीय व्यापार करारावर चर्चा करताना अमेरिकेने आपल्या जीएम सोयाबीन आणि मका, गहू, इथेनॉल, डेअरी उत्पादनांसाठी भारताची बाजारपेठ खुली करण्याचा आग्रह धरला. भारत सुरुवातीपासूनच याला विरोध करत आला आहे. तसेच रशिया-युक्रेन थांबविण्याचा ट्म्प यांचा आग्रह हा मुद्दा वाटाघाटीत कळीचा ठरला.

भारत ‘सॉफ्ट टार्गेट’

ट्रम्प यांनी अध्यक्षीय निवडणुकीच्या प्रचारात “आपण निवडून आलो तर चोवीस तासांत रशिया-युक्रेन युद्ध थांबवू,” अशी वल्गना केली होती.त्यानंतर त्यांनी ८ ऑगस्टपर्यंत युद्ध थांबविण्याचे जाहीर केले. त्यांनी अनेकदा रशियासोबत चर्चा केली. पण रशिया ट्रम्प यांना जुमानत नाही. त्यामुळे रशियावर दबाव आणण्यासाठी रशियासोबत व्यापार करत असलेल्या देशांच्या आर्थिक नाड्या आवळण्याचे धोरण ट्रम्प यांनी अवलंबिले आहे. त्यासाठीच ट्रम्प भारताला रशियाकडून तेल खरेदी थांबविण्यास सांगत आहेत.

भारत तेल खरेदीच्या माध्यमातून युक्रेनविरुद्धच्या युद्धासाठी रशियाला पैशांचा पुरवठा करत असल्याचा आरोप त्यांनी केला आहे. परंतु रशियाकडून केवळ भारतच तेल घेत नाही, तर रशियाच्या तेलाचा सर्वांत मोठा खरेदीदार चीन आहे. पण चीन अमेरिकेला भीक घालत नाही. तसेच युरोपियन युनियन आणि टर्कीदेखील रशियाकडून मोठ्या प्रमाणात आयात करतात. पण या देशांना मोकळे सोडून अमेरिका भारतावर दबाव आणत आहे. खुद्द अमेरिकाही रशियाकडून खते, रसायने, युरेनियम हेक्साफ्लोराइड, पॅलेडियम आदी गोष्टींची आयात करते. थोडक्यात, ट्रम्प यांनी रशियावर युद्ध थांबविण्यासाठी दबाव आणण्यासाठी ‘सॉफ्ट टार्गेट’ म्हणून भारताला वेठीस धरले आहे.

कापड, कोळंबी निर्यात खुंटणार?

अमेरिकेच्या बाजारात चीन, व्हिएतनाम, भारत, बांगलादेश आणि पाकिस्तानमधून कापड निर्यात होते. यापैकी चीनवर ३० टक्के, व्हिएतनामवर २० टक्के, बांगलादेशवर २० टक्के आणि पाकिस्तानवर १९ टक्के आयात शुल्क अमेरिकेने लावले आहे. भारतीय कापड ५० टक्के शुल्कामुळे अमेरिकेच्या बाजारात जाऊच शकणार नाही, असे जाणकारांनी सांगितले.

भारतातून अमेरिकेला कोळंबीही मोठ्या प्रमाणात निर्यात होते. अमेरिकेला कोळंबी निर्यात करणाऱ्या इक्वेडोरवर केवळ १० टक्के शुल्क आहे. तर इंडोनेशियावर १९ टक्के आणि व्हिएतनामवर २० टक्के शुल्क आहे. म्हणजेच भारताची कोळंबी ५० टक्के शुल्क लागू झाल्यानंतर किमान ३० ते ४० टक्क्यांनी महाग होईल, असे निर्यातदारांनी सांगितले.

सर्वाधिक आयात शुल्क भारतावर

अमेरिकेने ब्राझीलवर सर्वाधिक ५० टक्के आयात शुल्क लागू केले आहे. यानंतर स्वित्झर्लंड ३९ टक्के, कॅनडा ३५ टक्के आणि चीन ३० टक्के असा क्रम लागतो. आता अमेरिकेने भारताला ५० टक्के शुल्क लावून ब्राझीलच्या रांगेत आणून बसवले आहे. अमेरिकेच्या बाजारात भारतातून कापड, कोळंबी, सोयापेंड, चामड्याच्या वस्तू, फळे आणि भाजीपाल्याची निर्यात होते. याच वस्तू निर्यात करणारे चीन, पाकिस्तान, बांगलादेश, व्हिएतनाम, इंडोनेशिया, कॅनडा, इक्वेडोर, मेक्सिको हे भारताचे स्पर्धक देश आहेत. परंतु त्यांच्या तुलनेत भारतावर सर्वाधिक शुल्क लागू झाल्यामुळे भारताचा माल अमेरिकेच्या बाजारात महाग होईल आणि निर्यातीला फटका बसेल.