New Delhi: भारतीय जनता पक्षाचे माजी राष्ट्रीय अध्यक्ष आणि केंद्रीय आरोग्य व रसायन खात्याचे मंत्री जगत प्रकाश नड्डा यांचा राष्ट्रीय लोकशाही आघाडीच्या (एनडीए) उपराष्ट्रपतीपदाच्या उमेदवारीसाठी विचार केला जात आहे. नड्डा यांचा राजकीय अनुभव, राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ (आरएसएस) आणि अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद  यांच्याशी असलेले घनिष्ठ संबंध, तसेच त्यांचे प्रशासकीय कौशल्य यामुळे त्यांना या पदासाठी योग्य उमेदवार समजल जात आहे.

जगदीप धनखड यांच्याशी संबंधित वाद

मावळते उपराष्ट्रपती जगदीप धनखड यांनी २१ जुलै २०२५ रोजी राजीनामा दिल्याने ही निवडणूक आवश्यक ठरली आहे. धनखड यांचा कार्यकाळ ऑगस्ट २०२२ मध्ये सुरू झाला होता आणि तो २०२७ पर्यंत होता. त्यांच्या राजीनाम्यामागील खरे कारण काय, यावर राजकीय वर्तुळात चर्चा सुरू आहे. राजीनाम्यामागे आरोग्याशी संबंधित कारणे असल्याचे सांगितले गेले, परंतु राजकीय विश्लेषकांनी केंद्र सरकारशी असलेल्या मतभेदांचा मुद्दा उपस्थित केला आहे. धनखड यांच्या कार्यकाळात, विशेषतः पश्चिम बंगालचे राज्यपाल असताना, त्यांचे मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांच्याशी अनेकदा मतभेद झाले, ज्यामुळे राजकीय वाद निर्माण झाले होते.

जे.पी. नड्डा यांचा राजकीय प्रवास

जे.पी. नड्डा यांचा जन्म २ डिसेंबर १९६० रोजी बिहारमधील पाटणा येथे झाला. त्यांनी पाटणा विद्यापीठातून बीए आणि हिमाचल प्रदेश विद्यापीठातून एलएलबी पूर्ण केले. त्यांनी आपल्या राजकीय कारकिर्दीची सुरुवात १९७० च्या दशकात एबीव्हीपीमधून केली आणि जय प्रकाश नारायण यांच्या संपूर्ण क्रांती आंदोलनात सक्रिय सहभाग घेतला. हिमाचल प्रदेशातील बिलासपूरमधून त्यांनी १९९३ ते २००३ आणि २००७ ते २०१२ या कालावधीत आमदार म्हणून काम केले.

२०१४ मध्ये पहिल्या मोदी सरकारमध्ये आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्री म्हणून त्यांनी महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. विशेषतः आयुष्मान भारत योजनेच्या प्रारंभात त्यांची भूमिका महत्त्वाची ठरली. २०१९ मध्ये ते भाजपचे कार्यकारी अध्यक्ष बनले आणि २०२० पासून पक्षाचे राष्ट्रीय अध्यक्ष आहेत. सध्या ते गुजरातमधून राज्यसभेचे खासदार आणि राज्यसभेचे सभागृह नेते आहेत. त्यांच्या नेतृत्वाखाली भाजपने अनेक निवडणुकांमध्ये उल्लेखनीय यश मिळवले आहे.

उपराष्ट्रपतीपदाची निवडणूक कधी?

भारताच्या निवडणूक आयोगाने ९ सप्टेंबर २०२५ रोजी उपराष्ट्रपतीपदाची निवडणूक जाहीर केली आहे. नामांकन प्रक्रिया सुरू झाली असून, २१ ऑगस्टपर्यंत उमेदवारी अर्ज दाखल करता येतील. २२ ऑगस्टला अर्जांची छाननी होईल, तर २५ ऑगस्ट ही उमेदवारी मागे घेण्याची अंतिम तारीख आहे. 

उपराष्ट्रपती कसे निवडले जातात?

भारताच्या संविधानातील कलम ६३ ते ७१ आणि उपराष्ट्रपती (निवडणूक) नियम, १९७४ नुसार, लोकसभेचे निवडून आलेले आणि नामनियुक्त खासदार, तसेच राज्यसभेचे निवडून आलेले आणि नामनियुक्त खासदार यांचा समावेश असतो. निवडणूक प्रक्रियेत गुप्त मतदानाचा वापर केला जातो. सध्या संसदेत ७८८ खासदार आहेत, ज्यात ५४३ लोकसभेचे आणि २४५ राज्यसभेचे सदस्य आहेत. एनडीएला संसदेत बहुमत आहे, त्यामुळे नड्डा यांच्या विजयाची शक्यता अधिक आहे.

नड्डा यांना जर उपराष्ट्रपतीपदासाठी संभावित उमेदवार म्हणून निवडण्यात आलं तर एनडीएला विरोधी पक्षांशी समन्वय साधण्यात आणि संसदीय कार्यवाहीत स्थैर्य राखण्यात यश मिळेल, अशी आशा आहे. त्यांचा प्रदीर्घ राजकीय अनुभव पाहता, ते उपराष्ट्रपतीपदाच्या जबाबदाऱ्या ते प्रभावीपणे पार पाडतील, असा विश्वास राजकीय वर्तुळात व्यक्त होत आहे.