Soybean Year 2026: आत्मनिर्भरतेसाठी २०२६ ‘सोया वर्ष’ जाहीर करा

Nagpur News: जागतिकस्तरावर भारत हा सोयाबीनचा पाचवा सर्वांत मोठा उत्पादक असून, उत्पादित सोयाबीनपैकी मोठ्या हिश्‍शावर प्रक्रिया करून त्यापासून तेल काढले जाते. त्याच वेळी प्रोटीन (प्रथिने) असलेल्या अवशेषांची कमी दरात देशातून निर्यात होते.

ही बाब गांभीर्याने घेऊन प्रोटीन घटकांचा आहारात वापर वाढावा त्यातून सोयाबीन उत्पादकांना चांगला परतावा मिळावा, याकरिता २०२६ हे वर्ष सोयाबीन वर्ष म्हणून जाहीर करावे, अशी मागणी सोयाबीन प्रोसेसर असोसिएशन ऑफ इंडियासह (सोपा) विविध भागधारकांनी केली.

सोपा, सोया खाद्य संवर्धन आणि कल्याण संघ यांच्या वतीने केंद्र सरकारसह निती आयोगाकडे या संबंधाने शिफारस करण्यात आली आहे. शिफारशीत म्हटले आहे, की केंद्र सरकारने सोयाबीनचा वापर खाद्यतेलापुरताच मर्यादित ठेवू नये. त्याबरोबरच देशातील नागरिकांसाठी हा प्रथिनांचा मुख्य स्रोतही ठरणार आहे.

त्याकरिता आहारात आणि रोजच्या नाश्‍त्यात याचा वापर वाढला पाहिजे. यातून देशातील कुपोषणाच्या समस्येवरदेखील मात करता येईल. जागतिकस्तरावर उत्पादकतेच्या बाबतीत भारताचा पाचवा क्रमांक आहे. या उत्पादित सोयाबीनवर पहिल्या टप्प्यात प्रक्रिया करून त्यापासून तेल मिळविले जाते. या प्रक्रियेतून मिळणाऱ्या प्रोटीन अवशेषांची निर्यात स्वस्त पशुआहार म्हणून होते.

यावरूनच आम्ही पोषणाची निर्यात आणि कुपोषणाची आयात करीत आहोत हे सिद्ध होते. सोयाबीनच्या विविध घटकांचा तांदळासह रोज पोळ्या करण्याकामी लागणाऱ्या पीठातही वापर करता येणार आहे. यापासून टोफू (सोयाबीन पनीर), सोया मिल्क, सोया आटा, सोया दाल असे मूल्यवर्धित पदार्थ मिळणार आहेत. त्यांचा पोषणाचा दर्जाही भक्‍कम आहे. किरकोळ दुकानांसह मध्यान्ह शालेय भोजनात याचा वापर होत आहे. तरी सुद्धा याचा तितकासा वापर वाढला नाही.