गुऱ्हाळाचे आगर असलेल्या राहू (जि. पुणे) येथे नवले कुटुंबाचाही वर्षभर गूळनिर्मिती हा पारंपरिक व्यवसाय. कुटुंबातील नव्या पिढीचे संदीप नवले यांनी आज या गुळाला थेट मार्केट मिळवलेच. आता परदेशात निर्यातीचे उद्दिष्ट आहे. ग्राहकांच्या मागणीनुसार विविध पॅकिंगमधून दर्जेदार गूळ विकताना काकवी, गूळपावडर आदी पदार्थांसाठीही त्यांनी मार्केट काबीज केले आहे.

पुणे जिल्ह्यात इंद्रायणी अाणि मुळा-मुठा नदीच्या मध्यभागी दाैंड तालुक्यातील राहू, वाळकी, देवकरवाडी, कोरेगाव, कोरेगाव मांडे, डुबेवाडी, पाठेठाण, टाकळी आदी गावे अाहेत. दोन नद्यांनी वेढलेली असल्याने या गावसमूहाला बेट म्हणतात. या भागात पाण्याचे चांगले स्राेत उपलब्ध असल्याने ऊस, भाजीपाला ही पिके प्रामुख्याने दिसून येतात.

गुऱ्हाळाचा प्रदेश मुख्यत्वे ऊसपट्टा आणि त्यातही हा गुऱ्हाळाचा प्रदेश म्हणून अोळखला जातो. यवतपासून सुमारे दहा किलोमीटरवर राहू येथे संदीप नवले कुटुंबाचे गुऱ्हाळघर आहे. पुण्याला जेव्हा बैलगाडीने गुळाची वाहतूक केली जायची, त्या काळापासून त्यांच्याकडे वर्षभर गूळनिर्मिती होते. संदीप यांचे मोठे बंधू दामोदर शेती, तर संदीप १७ वर्षांपासून गूळनिर्मिती ते मार्केटिंगपर्यंतची जबाबदारी पाहतात.

नवले यांची गूळनिर्मिती

गुळाचा ब्रॅंड

ब्रॅंडचे महत्त्व

उत्कृष्ट दर्जा व त्याचा ब्रँड तयार केल्यास ग्राहकांमध्ये विश्वास तयार होतो व चांगल्या दराने उत्पादनाची विक्री करता येते. हे महत्त्व पटल्यानेच ब्रॅंड नेम व मैत्री ॲग्रो फूड्स कंपनीची स्थापना संदीप यांनी केली. या कंपनीमार्फत काजू, बदाम, अक्रोड, केशर कश्मीर आदींच्याही विक्रीचा उद्देश आहे.

सध्याचे मार्केट

अाखाती देश, कॅनडाचे टार्गेट

संदीप यांनी इस्राईलचा दौरा करत खरेदीदार अाणि मॉल्सना भेटी दिल्या. तेथे किलोला ५०० रुपये दराने गूळ विकला जातो, असे लक्षात आले. आता कॅनडा, आखाती देशात जाऊन तेथील मार्केट अभ्यासणार अाहेत. ही मार्केट्स काबीज करण्याचा त्यांचा इरादा आहे. इस्राईलमधील समूहशेतीची प्रेरणा घेऊन ते गावातील पुरुष बचत गटाचे सदस्य झाले अाहेत.

ऊस शेतीचे नियोजन

पाऊस कमी झाला तरी तीन विहिरी, तीन बोअर्स अाणि गावातील नदीवर कोल्हापुरी बंधारे असल्यामुळे उसाला बाराही महिने पाणी उपलब्ध होते. को ८६०३२ जातीची आडसाली लागवड असते. एकरी सरासरी ८० ते ८५ टन व काही वेळा एकरी १०० टनांपर्यंत उत्पादन घेतले अाहे.

उसासाठी दाही दिशा

गुळावर संशोधनाची गरज

गुळातील संशोधनात शेतकऱ्यांचाच अधिक वाटा अाहे. शासनाकडून गुऱ्हाळासाठी शासकीय योजना किंवा मदत दिली जात नाही, असे संदीप म्हणतात. लोह, कॅल्शिअम, ग्लुकोज या घटकांमुळे गूळ लहान मुले, गरोदर मातांसाठी उपयुक्त अाहे. त्याचे महत्त्व वाढण्याची गरज आहे. गुळासह काकवीमध्येही अधिक संशोधनाची गरज ते व्यक्त करतात.

घरच्यांची व ॲग्रोवनची समर्थ साथ

संदीप यांच्या कुटुंबात अाई-वडील, पत्नी मनीषा, भाऊ, भावजय मिळून ११ सदस्य अाहेत. वडील अनंता यांनी संदीप यांच्यावर पूर्ण विश्वास टाकून व्यवसायात पूर्णपणे मोकळीक दिली. सर्वांची एकमेकांना साथ मिळते. भावाची प्रवीण व अक्षय ही मुले गुऱ्हाळात मदत करतात. ॲग्रोवन सुरू झाल्यापासून संदीप या दैनिकाचे नियमित वाचक अाहेत. मार्केट, नवे तंत्रज्ञान या विषयांवरील लेख वाचण्यावर त्यांचा भर असतो.

संपर्क ः संदीप नवले- ८१८०००७७९९, ९८२३८५५३८८