स्थावर मालमत्ता व्यावसायिक उद्योगातील दोन तरुणांनी एकत्र येत काळाची गरज ओळखून रासायनिक अवशेषमुक्त (रेसीड्यू फ्री) शेती सुरू केली आहे. कमीत कमी मानवी हाताळणी, शेतीचे काटेकोर व आंतरराष्ट्रीय निकषांनुसार व्यवस्थापन करीत उच्च दर्जाच्या विविध शेतमालाचे उत्पादन ते घेत आहेत. आपल्या उत्पादनांना पुणे, मुंबई, बंगळूर आदी विविध ठिकाणी व आघाडीच्या स्टोअर्समध्ये बाजारपेठ मिळवून देण्यासाठी त्यांनी केलेले प्रयत्न व कौशल्य प्रशंसनीय आहेत.   

स्था वर मालमत्ता व्यावसायिक घराण्यातील दोन तरुण मुले एकत्र येतात. शेतीत काही करू इच्छितात ही बाबच मुळातच अनोखी आहे. मेकॅनिकल इंजिनिअरिंग (पुणे) आणि त्यानंतर व्यवस्थापन विषयातील पदव्युत्तर शिक्षण (मुंबई) घेतल्यानंतर नीलेश पलरेशा यांनी ‘शेतापासून ताटापर्यंत’(फार्म टू फोर्क) या संकल्पनेवर काम सुरू केले. पलरेशा कुटुंबीयांची रांजणगाव गणपती देवस्थानापासून जवळ मलठण (ता. शिरूर, जि. पुणे) येथे  ‘कॅनॉल’लगत सुमारे १०० एकर शेती आहे. स्वच्छतेची काळजी घेत कमीत कमी हाताळणीसह ‘रेसीड्यू फ्री’ शेतमाल उत्पादन घेण्याचा निर्णय त्यांनी घेतला. सिंचनासाठी शेतात दोन विहिरी आहेत. त्यातील एका विहिरीलाच जिवंत झरे आहेत. त्यामुळे शाश्वततेसाठी सुमारे २.५ कोटी लिटर क्षमतेची दोन शेततळी आणि ६५ लाख लिटर क्षमतेचे एक शेततळे उभारले. सपाटीकरणापासून लागवडयोग्य होण्यापर्यंत जमिनीची सुधारणा केली. यात सुमारे ९.४ कोटी रुपयांची गुंतवणूक केली. आपण पिकवलेल्या मालाच्या अवशेषमुक्त गुणवत्तेची बाजारात खात्री पटवून देण्यासाठी ‘अर्थफूड’ ब्रॅण्ड तयार करण्याकडे लक्ष दिले.  

‘स्टार्टअप’ने घेतला आकार पलरेशा आणि सिद्धार्थ खिंवसरा हे दोघे मित्र. त्यांच्यामध्ये नेहमी शेतीतील भविष्यातील प्रकल्पांविषयी चर्चा होई. सिद्धार्थ यांचे थारपारकर गायींचे पालन आणि ए टू दूध उत्पादनाविषयी प्रयत्न सुरू होते. नियमित होणाऱ्या चर्चांमधून दोघांनी वेगवेगळे प्रयत्न करण्याऐवजी एकत्रितपणे प्रकल्प सुरू करण्याचा विचार केला. गाईंचा प्रकल्प हा शेतीशी जोडून सहजपणे पुढे जाऊ शकतो इथपर्यंत दोघांचेही एकमत झाले. ‘रायराह ग्रुप’ ने या ‘अर्थफूड’मध्ये सुमारे ६.४ कोटी रुपये गुंतवणूक करत ३० टक्के हिस्सा घेतला. थोडक्यात पुण्यातील बांधकाम क्षेत्रात नावाजलेला ‘व्हीटीपी’ आणि ‘रायराह’ हे दोन उद्योगसमूह रासायनिक अवशेषमुक्त शेती संकल्पना प्रत्यक्षात उतरवण्यासाठी एकत्र आले. त्यातून हा ‘स्टार्टअप’ सुरू झाला. यात सिद्धार्थ यांनी नव्या बाजारपेठ विकास, नवीन तंत्रज्ञान वापर यासह धोरणात्मक बाबींवर लक्ष केंद्रित केले.  

‘अर्थफूड’ची वैशिष्ट्ये

क्षेत्र व शेती पद्धतीचे नियोजन

व्यवस्थापनातील बाबी लागवडीच्या नियोजनाविषयी माहिती देताना फार्म व्यवस्थापक तुषार चव्हाण म्हणाले की, बाजारपेठ व आमच्या विक्री विभागाकडून येणाऱ्या मागणीच्या अंदाजानुसार लागवडीचे नियोजन केले जाते. पालकाचे उदाहरण घ्या. त्याची लागवड एक महिन्याच्या फरकाने केली जाते. एकावेळी शेतात त्याच्या वेगवेगळ्या अवस्था पाहण्यास मिळतात. सुमारे २०० किलो ‘ए ग्रेड’ उत्पादनासाठी १० गुंठे लागवड केली जाते. त्यातून सुमारे २३० किलो उत्पादन ‘पॅकहाउस’कडे पाठवले जाते. लागवडीसह सर्व प्रक्रियांमध्ये ‘ग्लोबलगॅप’ प्रमाणीकरणाच्या सर्व निकषांचे पालन केले जाते. ‘झिरो रेसीड्यू’ उत्पादनांच्या निर्मितीमध्ये प्रत्येक विभागात त्या त्या वेळी करावयाचे काम, फवारणीची वेळ, किडी-रोगांना प्रतिबंध करण्यासाठी आवश्यक घटक यांच्या नोंदी लिहिलेल्या असतात. बहुतांश वेळी सेंद्रिय पद्धतीद्वारे पीक संरक्षणाचा प्रयत्न असतो. रासायनिक घटकांचा वापर करताना ‘पीएचआय’ आणि ‘एमआरएल’ यांचा विचार केला जातो.

काढणीचे नियोजन

 विक्री व्यवस्था

असा केला बाजारपेठेचा अभ्यास

‘स्टोअर’अंतर्गत प्रयोग

रेसिड्यू फ्री फार्मिंग...

‘अर्थफूड’ चे संस्थापक नीलेश पलरेशा म्हणाले की, उत्तम दर्जाच्या शेतीमालाची निर्यात होते असे अभ्यासातून लक्षात आले. निर्यात न होणाऱ्या भाज्या स्थानिक बाजारात पाठवल्या जातात हे काही योग्य वाटले नाही. आपल्या लोकांनादेखील उत्तम अन्न हवे आहे. शहरातील प्रत्येक गल्लीत आता ‘जीम्स’ उभ्या राहात आहेत. आरोग्याविषयी जागरूकता वाढते आहे. भारतातच खूप मोठी संधी आहे. ती घेतलीच पाहिजे या उद्देशाने आम्ही कामाला लागलो. पहिल्या वर्षी संपूर्ण सेंद्रिय शेतीसाठी काम सुरू केले. मालाची उपलब्धता अजून वाढावी यासाठी ‘रेसीड्यू फ्री’ शेतीवर अधिक भर दिला. ग्राहकांना उत्पादनांबाबत ‘ट्रेसेबिलिटी’ दिली आहे.

ट्रेडिंगपेक्षा स्वउत्पादनांकडे कल अर्थफूडचे भागीदार सिद्धार्थ खिंवसरा म्हणाले की, गायींची मला फार आवड आहे. त्यामुळे ए-टू दूध आणि त्यावर आधारीत उत्पादनांचा व्यवसाय करण्याचा विचार होता. शेती व दुग्ध व्यवसाय असा हेतू ठेवून दीड वर्षापूर्वी गुंतवणूक केली. केवळ ‘ट्रेडिंग’ न करता स्वतः उत्पादन करण्यात उतरलो आहोत. गेल्या दोन वर्षांमध्ये पाच ते सहा टन असलेली विक्री आता ४० टनांपर्यंत पोचली आहे. सध्या फार्मवर देशी थारपारकर जातीच्या ४३ गायींचे पालन मुक्त संचार गोठा पद्धतीने करीत आहोत.

 सागर बोरा- ९९६०६२८८११     कार्यालय- ८६६९६७६११६    ई-मेल ः basket@theearthfood.com