मुर्ठा (ता. तुळजापूर, जि. उस्मानाबाद) येथील युवा शेतकरी गोपाळ सुरवसे वडिलांच्या द्राक्षशेतीचा जुना वारसा पुढे चालवीत ७५ एकरांत दर्जेदार उत्पादन घेत आहेत. ५० टक्के प्रत्येकी रासायनिक व सेंद्रिय व्यवस्थापनाद्वारे उत्पादन साधून एकूण क्षेत्रातून शंभर टनांहून अधिक निर्यात साधली आहे. सोलापूर- हैदराबाद महामार्गावर नळदूर्गच्या उत्तरेला मुर्ठा गावात (ता. तुळजापूर, जि. उस्मानाबाद) गोपाळ सुरवसे यांची वडिलोपार्जित सुमारे शंभर एकर शेती आहे. त्यात ७५ एकरांत द्राक्ष बाग आहे. पैकी जुनी सुमारे ५५ एकर आणि नवी २० एकर आहे. पाच एकर टोमॅटो आणि अन्य क्षेत्रावर गूळ प्रकल्प आहे. गोपाळ यांचे वडील सत्यवान यांना सुमारे ३५ वर्षांचा द्राक्षशेतीचा अनुभव आहे. गोपाळ यांच्यावरही लहानपणापासूनच शेतीचे संस्कार झाले. पदवीनंतर त्यांनी शेतीलाच पसंती दिली. वडिलांसह आई पवित्रा, पत्नी प्रतीक्षा आणि छोटा भाऊ विक्रम यांच्या मदतीने ते पूर्णवेळ द्राक्षशेतीत रमले आहेत. सेंद्रिय पद्धतीवर अधिक भर सुरवसे गूळ प्रकल्पाकडे वळले त्यावेळी खर्चाचा आकडा वाढला आणि ते आर्थिकदृष्ट्या अडचणीत आले. त्यातून मार्ग काढण्यासाठी द्राक्षशेतीतील खर्च कमी करण्याचा निर्णय घेतला. मग प्रत्येकी ५० टक्के रासायनिक व सेंद्रिय पद्धतीने काम सुरू केले. रासायनिक खतांचा वापर पूर्ण थांबवून केवळ रासायनिक कीडनाशकांचा वापर करतात. सन २०१९ मध्ये ५५ एकरांत ३०० टन म्हणजे एकरी साडेपाच टनांच्या दरम्यान उत्पादन मिळाले. तुलनेने ते कमी असले तरी दर व उत्पन्न चांगले मिळाले. मात्र प्रयोगांबाबत आत्मविश्‍वास वाढला. तेव्हापासून अभ्यासातून चुका सुधारत, अनुभवी शेतकऱ्यांचे मार्गदर्शन घेत गोपाळ दर्जेदार उत्पादन घेत आहेत. द्राक्ष बाग नियोजन दृष्टिक्षेपात

पाण्यासाठी भन्नाट आयडिया

उत्पादन व निर्यातीत आघाडी -एकरी किमान १५ टन व त्याहून अधिक उत्पादन. -नाशिक, पुणे, मुंबई येथील व्यापारी थेट बांधावर येतात. त्यांना एकाचवेळेस किमान १०० ते त्याहून अधिक टन माल मिळतो. त्यामुळे दर ठरवणे सोपे होते. -द्राक्षाला वेगळी गोडी, आकार आणि वजनही चांगले. -सन २०१९ मध्ये १०० टन, २०२० मध्ये ७० टन व २०२१ मध्ये १०० टन निर्यात. यात युरोप, बांगला देश, रशिया, श्रीलंका आदींचा समावेश. -यंदाही सुमारे १५० टन द्राक्षे निर्यातीसाठी उपलब्ध असतील. -निर्यातीसाठी दर किलोला ७० ते ११० रु., तर लोकलसाठी ३० ते ५० रुपये. संपर्क ः गोपाळ सुरवसे, ८८३०४३७३४३