ज्वारी पिकातील एकात्मिक कीड व्यवस्थापन
ज्वारी पिकांच्या कमी उत्पादकतेमध्ये कीड, रोगामुळे होणारे नुकसान हे महत्त्वाचे कारण आहे. ज्वारी पिकावर मुख्यत्वे खोडकिडा, खोडमाशी, लष्करी अळी, हुमणी अळी, मीजमाशी, तुडतुडे, मावा अशा किडींचा प्रादुर्भाव आढळून येतो. खोडमाशी या किडीचा प्रादुर्भाव पिकाच्या सुरुवातीच्या रोप अवस्थेत पीक एक महिन्याचे (१० ते ३० दिवसांचे) असताना होतो. उशिरा पेरणी केलेल्या ज्वारीवर, जास्त सापेक्ष आर्द्रता व मध्यम तापमान अशा वातावरणात या किडीचा जास्त प्रादुर्भाव दिसून येतो.
तुडतुडे या किडीचा प्रादुर्भाव पीक वाढीच्या अवस्थेत दिसून येतो. प्रौढ व पिले पानावर व पोंग्यात समूहाने राहून रस शोषतात. त्यामुळे पाने पिवळी पडून वाळतात. झाडाची वाढ खुंटते व उत्पादनावर अनिष्ट परिणाम होतो. तुडतुडे चिकट द्रव पानावर सोडतात. चिकट झालेल्या पानावर काळी बुरशी वाढते. मीजमाशी
डॉ. प्रमोद मगर (विषय विशेषज्ञ - कीटकशास्त्र), ७७५७०८१८५ (कृषी विज्ञान केंद्र, यवतमाळ, डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ, अकोला)