गहू खाण्याचे प्रमाण वाढत गेल्याने ज्वारी, बाजरी, नाचणी यांसारख्या पिकांचा आहारातील वापर कमी होत चालला आहे. ही पिके आरोग्यासाठी महत्त्वाची असून, त्यातील बाजरी या धान्याचे फायदे पाहू. मराठी नाव : बाजरी शास्त्रीय नाव : पेन्निसेटम ग्लॅकम इंग्रजी नाव : पर्ल मिलेट कुळ : पोएसी एकेकाळी कोरडवाहू पिकांमध्ये बाजरी हे महत्त्वाचे पीक होते. आता बाजरी ही महाराष्ट्राच्या जळगाव, धुळे, नंदुरबार या जिल्ह्याच्या पट्ट्यामध्ये पेरली जाते. सुमारे १०-१५ हजार हेक्टर क्षेत्रावर पेरणी झाल्याचा अंदाज आहे. बाजरीचा व्यवस्थापन खर्च हा गहू पिकापेक्षा कमी आहे. आपल्याकडे बाजरीचा वापर प्रामुख्याने भाकरीच्या स्वरूपामध्ये केला जात असला तरी त्यापासून लाडू, उपमा, पकोडे, थालीपीठ, खिचडी, डोसा असे अनेक रुचकर पदार्थ बनवणे शक्य आहे. बाजरीतील घटक : बाजरीच्या दाण्यात ओलावा (आर्द्रता) पंधरा ते अठरा टक्के, प्रथिने २२ टक्के, कर्बोदके २५ टक्के, फायबर १७ टक्के, उष्मांक ७५६ किलो कॅलरीज, जीवनसत्त्व बी ६ - ७६८ मायक्रो मि.ली., जीवनसत्त्व ई १०० मायक्रो मि.लि., कॅल्शियम १६ मि.लि., लोह ६ मि.लि., मॅग्नेशियम २२८ मि.लि. ग्रॅम. बाजरीची उपयुक्तता :

सचिन शेळके, ८८८८९९२५२२ कृष्णा काळे, ८९९९१२८०९९ (लोकनेतेे गोपीनाथरावजी मुंडे अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालय, लोदगा, लातूर.)