पुणे : महाराष्ट्रातील काही जिल्ह्यांमध्ये येत्या चार दिवसात उष्णतेच्या लाटेचा इशारा देण्यात आला आहे. पण ही अतितिव्र उष्णतेची लाट (heatwave) नसून सामान्य नागरिकांना फारशी हानीकारक ठरेल, असे वातावरण नाही. असे असले तरी नवजात बालके आणि जुने आजार असलेल्या वयोवृद्ध नागरिकांनी मात्र काळजी घेणे आवश्यक आहे. या काळात घराबाहेर निघणे टाळावे लागणार आहे. घराच्या बाहेर पडायची गरज पडलीच, तर हलक्या रंगाचे सूती ढगळ कपडे वापरून, डोके झाकून बाहेर पडावे, असा सल्ला हवामानशास्त्र विभागाने दिला आहे.

Heat wave conditions very likely to prevail in isolated pockets of North Madhya Maharashtra and Marathwada from 30th March. येत्या 5 दिवसांत आपेक्षित तीव्र हवामानाचा इशारा . तपशीलवार जिल्हानिहाय हवामान अंदाज व चेतावणीसाठी कृपया https://t.co/89p4H3ztCY भेट द्या pic.twitter.com/cu8e4zSzpM

हा अंदाज खरा ठरल्यास महाराष्ट्रात ऐन मार्चमध्येच दोनदा उष्णतेच्या लाटा येऊन जातील. कारण याआधी मार्चच्या मध्यात मुंबईसह कोकणात उष्णतेची लाट येऊन गेली होती. परंतु हा हवामान बदलाचा परिणाम नसून या घटनेत अपवादात्मक असे काही नाही.

“राज्यात मार्चमध्ये उष्णतेची लाट येणे ही दुर्मिळ घटना नाही. यापूर्वीही विसाव्या शतकात मार्चमध्ये उष्णतेच्या लाटेच्या नोंदी सापडतात. फरक एवढाच आहे की आता दळणवळणाची आणि माहितीची साधने वाढल्याने या लाटांची माहिती लोकांना लवकर मिळते,”

- कृष्णानंद होसाळीकर, अतिरिक्त महासंचालक, हवामानशास्त्र विभाग

उद्या येण्याची शक्यता असलेली लाट पूर्ण राज्यभर असणार नाही. विदर्भ, उत्तर मध्य महाराष्ट्र, आणि मराठवाड्यातील ठराविक जिल्ह्यांमधल्या काही ठिकाणीच (isolated pockets) हा परिणाम जाणवणार आहे.

1. २९ मार्च : अमरावती, अकोला, बुलढाणा
2. ३० मार्च : अमरावती, अकोला, बुलढाणा, वाशिम, यवतमाळ, परभणी, हिंगोली, जालना, जळगाव, औरंगाबाद, अहमदनगर
3. ३१ मार्च : अकोला, बुलढाणा, वाशिम, यवतमाळ, चंद्रपूर, परभणी, हिंगोली, जालना, जळगाव, औरंगाबाद, अहमदनगर
4. ०१ एप्रिल : परभणी, हिंगोली, जालना, जळगाव, औरंगाबाद, अहमदनगर

रविवारी २७ मार्चला सकाळपर्यंतच्या २४ तासांमध्ये अकोल्यात देशातल्या उच्चांकी ४२.८ अंश सेल्सिअस कमाल तापमानाची नोंद झाली होती. त्यामुळे विदर्भात, त्यातल्या त्यात अकोला जिल्ह्यात उन्हाचा चटका चांगलाच जाणवणार, असे दिसते. उष्णतेची लाट जाहीर करताना खालील निकष लक्षात घेतले जातात.

1. एखाद्या ठिकाणचे कमाल तापमान तेथील सरासरी कमाल तापमानापेक्षा कमीत कमी ४.४° सेल्सिअसने जास्त असावे लागते
2. राज्याच्या अंतर्गत भागात कमाल तापमान ४०° सेल्सिअसपेक्षा जास्त, तर किनारवर्ती भागात तापमान ३७° सेल्सिअस पेक्षा जास्त असावे लागते
3. त्या भागातील किमान दोन हवामान केंद्रांनी ही परिस्थिती सलग दोन दिवस कायम असल्याचे नोंदवावे लागते

हे तीनही निकष पूर्ण होत असतील, तरच त्या भागात उष्णतेची लाट आली, असे हवामानशास्त्र विभागाकडून (IMD) जाहीर करण्यात येते.