BT Cotton Seed : सध्याचे बीटी कापसाचे वाण (BT Cotton) कीड-रोगांना बळी पडणारं, बदलत्या वातारणात मान टाकणारं आणि उत्पादकतेच्या (Cotton Productivity) पातळीवर अपयशी ठरलं. कापसाचे भाव (Cotton Rate) दबावात असल्यानं शेतकरी संकटात असतानाच सरकारनं शेतकऱ्यांच्या जखमेवर मीठ चोळण्याचं काम केलंय.

सरकारनं शेतकऱ्यांना अद्यावत बीटी बियाणं देण्याऐवजी सरकारनं बीटी २ कापूस बियाणे दरातच वाढ केली. यामुळं शेतकऱ्यांचा कापूस लागवडीचा खर्च वाढणार आहे.

कापूस हे खरिपातील महत्वाचं नगदी पीक आहे. देशात चालू हंगामात कापसाची १२८ लाख हेक्टरवर लागवड झाली होती. गेल्याहंगामात कापसाला चांगला दर मिळाल्याने यंदा शेतकऱ्यांनी लागवड वाढवली.

राज्यातही ४३ लाख हेक्टरवर कापूस होता. राज्यातही लागवड वाढली. पण यंदा शेतकऱ्यांना अपेक्षित दरपातळी झाली नाही. त्यामुळं शेतकरी अडचणीत आहेत.

सध्या बाजारात कापसाला ७ हजार ७०० ते ८ हजार १०० रुपये दर मिळतोय. पण घटलेलं उत्पादन, खते, किटकनाशके आणि मजुरीचा खर्च वाढला. यंदा अनेक भागात ५ क्विंटलपर्यंतच उतारा मिळाला.

वेचणीचा दर यंदा सरासरी १२ ते १५ रुपये किलोपर्यंत गेला. म्हणजेच सध्या मिळणाऱ्या दरापैकी २० ते २५ टक्के खर्च फक्त वेचणीवर झाला. उत्पादन घटलं पण खर्च चुकलेला नाही. सध्याच्या दरात शेतकऱ्यांचा उत्पादन खर्चही निघत नाही. त्यामुळं शेतकरी मेटाकुटीला आला.

दरात अशी झाली वाढ

पुढील हंगामात कापूस लावावा की नाही? अशी चर्चा सध्या अनेक शेतकरी करत आहेत. त्यात सरकारनं बियाण्याचे दरवाढून शेतकऱ्यांच्या जखमेवर मिठ चोळण्याचं काम केलं. सरकारनं काल अधिसूचना काढून बीटी कापूस बियाणे दरात वाढ केली.

सराकरनं ४७५ ग्रॅमच्या पाकीटाच्या दरात यंदा तब्बल ४३ रुपयांची वाढ केली. आता बियाण्याचे पाकीटाचा भाव ८५३ रुपयांवर गेला आहे. यापुर्वी हा भाव ८१० रुपयांवर होता.

एकरी खर्च वाढला

एक एकर कापूस लागवडीसाठी दोन पाकिटांची गरज असते. पण दिवसेंदिवस एकरी उत्पादता घटत आहे. कीड-रोगांचा प्रादुर्भाव वाढत असल्यानं शेतकऱ्यांचा उत्पादन खर्चही वाढला. त्यातच आता बियाणे दरवाढीचा बोजा पडणार.

एकीकडे उत्पादन घटूनही भाव नाही आणि दुसरीकडे शेतकऱ्यांना आधार देण्याऐवजी सरकार दरवाढ करत सुटलंय. त्यामुळं शेतकरी नाराजी व्यक्त करत आहेत.