मक्यावरील लष्करी अळीचे (स्पोडोप्टेरा फ्रुगीपर्डा)एकात्मिक नियंत्रण
महाराष्ट्रात फॉल आर्मी वर्म (स्पोडोप्टेरा फ्रुगीपर्डा) ही अळी मका, ऊस आदी मुख्य पिकांवर गंभीर रूप धारण करीत आहे. मागील वर्षी पाण्याची कमतरता तसेच वाढता प्रादुर्भाव यामुळे मक्याच्या दरात कायम तेजी पाहावयास मिळाली. येत्या खरीप हंगामातही वेळीच सावध होऊन एकात्मिक कीडनियंत्रणाचे उपाय करणे गरजेचे आहे. फॉल आर्मी वर्म (लष्करी अळी) अर्थात स्पोडोप्टेरा फ्रुगीपर्डा ही अमेरिकेतील मका पिकावर उपजीविका करणारी कीड आहे. जून २०१८ मध्ये तिचा भारतात सर्वप्रथम प्रादुर्भाव आढळला. खरीप व रब्बी हंगामात तसेच मका, ऊस तसेच ज्वारी या पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान या किडीमुळे होत आहे. दुष्काळामुळे पाणीटंचाई तसेच वाढता प्रादुर्भाव यामुळे मक्याच्या दरात कायम तेजी जाणवत आहे. किडीची संपूर्ण ओळख करून येत्या खरिपातही वेळीच जागरूक असणे गरजेचे आहे. किडीची ओळख
नियंत्रणाबाबत महत्त्वाचे अळीचे पुढील दोन लक्षणावर आधारित व्यवस्थापन करावे १. पिकावर वाढणारी लक्षणे अळीची वाढ दर्शवतात. २. अळीची वाढीची अवस्था कोणते कीटकनाशक निवडावे अथवा नियंत्रणाचे उपाय योजावेत हे ठरवते. नुकसानीचा प्रकार
शेतात निरीक्षण कसे करावे?
आर्थिक नुकसान संकेत पातळी १. रोपावस्था ते सुरुवातीची पोंगा अवस्था (उगवणी नंतर दोन आठवड्यांपर्यंत)-तीन पतंग प्रति सापळा किंवा ५ टक्के प्रादुर्भावित झाडे २-सुरवातीची पोंगा अवस्था ते मध्य पोंगा अवस्था (उगवणीनंतर दोन ते चार आठवडे) :- ५ ते १० टक्के प्रादुर्भावित झाडे ३. मध्य पोंगा अवस्था ते उशिराची पोंगा अवस्था (उगवणीनंतर ४ ते ७ आठवडे):- १० ते २० टक्के प्रादुर्भावित झाडे ४. उशिराची पोंगा अवस्था (उगवणीनंतर सात आठवड्यांपुढे)- २० टक्क्यांपेक्षा जास्त प्रादुर्भावित झाडे ५. तुरा लागण्याची अवस्था ते पीक काढणी : १० टक्क्यांपेक्षा जास्त कणसाचे नुकसान एकात्मिक नियंत्रण
कीटकनाशक प्रमाण प्रति १० लिटर पाणी थायोमिथोक्झाम १२.६ अधिक ५ मिलि लॅम्बडा सायहॉलोथ्रीन ९.५ झेड सी स्पिनेटोरम (११. ७ एससी) ४ मिलि क्लोरऑट्रानिलीप्रोल (१८.५ एससी) ४ मिलि प्रमाण- नॅपसॅक पंपासाठी डॉ. अंकुश चोरमुले- ९७३००००६२३, ८२७५३९१७३१ (लेखक सिस्क्थ ग्रेन या कंपनीत ॲग्रॉनॉमिस्ट आहेत.