वसंतदादा शुगर इन्स्टिट्यूटने हुमणी नियंत्रणासाठी द्रवरूप स्वरूपातील इपीएन घटक विकसित केला आहे. इपीएन म्हणजे किडीच्या शरीरावर वाढणारे सूत्रकृमी. हे जमिनीमध्ये हुमणीला शोधून तिच्या शरीरात प्रवेश करून रोगग्रस्त करतात. तिच्या शरीरात वाढतात. मृत किडीच्या शरीरातून बाहेर पडून जमिनीमध्ये दुसऱ्या हुमणीला शोधून तिला रोगग्रस्त करतात. जैविक पद्धतीने हुमणीचे प्रभावी नियंत्रण करणे शक्य होते. 

बदलते हवामान व अवर्षण   परिस्थितीमुळे ३ ते ४ वर्षांत हुमणीचा प्रादुर्भाव कोल्हापूर, सांगली, सातारा, पुणे, नगर, सोलापूर जिल्ह्यांमध्ये वाढला आहे. हुमणीच्या ३०० प्रजातींची नोंद भारतात झाली आहे. राज्यात हुमणीच्या प्रामुख्याने  ल्युकोफोलीस लेपिडोफोरा आणि होलोट्रॅकिया सेराटा या दोन प्रजाती आढळतात. तसेच नव्या दोन प्रकारच्या (फायलोग्याथस आणि अ‍ॅडोरेटस) हुमणीच्या प्रजातीही आढळल्या आहेत. हुमणीचे नदीकाठावरील व माळरानावरील हुमणी असे वर्गीकरण केले जाते. यापैकी ल्युकोफोलीस ही नदीकाठावर तर होलाट्रॅकिया माळरानावर आढळते. माळरानावरील हुमणी मोठ्या प्रमाणावर पिकाचे नुकसान करते. प्रादुर्भावामुळे ऊस उगवणीत ४० टक्के तर उत्पादनात हेक्टरी १५-२० टनांपर्यंत नुकसान होते. 

किडीचा जीवनक्रम

अवस्था ः अंडी, अळी, कोष व भुंगेरे

नुकसानीचे स्वरूप  

हुमणी नियंत्रण पद्धती

उन्हाळ्यात खोल नांगरट करावी. त्यामुळे किडींच्या अंडी, अळी सूर्यप्रकाशाच्या संपर्कात येऊन नष्ट होतात. जमिनीतून बाहेर आलेल्या सुप्त अवस्थांचा पक्षी खाऊन टाकतात. 

रासायनिक पद्धत  कडूनिंब किंवा बाभळीच्या झाडांची पाने खाल्लेली दिसल्यास भुंगेऱ्याचा बंदोबस्त करावा. शेणखत, कंपोस्ट खत आदींद्वारे  हुमणीची अंडी व अळ्यांचे शेतात प्रसारण होते. रासायनिक पद्धतीने त्यांचे नियंत्रण करता येते.   जैविक पद्धत 

सूत्रकृमींचा वापर

- क्रांती निगडे, ८३७९९४६९८७, ०२०-२६९०२२६७,  (संशोधन अधिकारी,कृषी सूक्ष्मशास्त्र विभाग,वसंतदादा शुगर इन्स्टिट्यूट, पुणे)  ( लेखक वसंतदादा शुगर इन्स्टिट्यूट, पुणे येथे महासंचालक आहेत)