Nagpur News: डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठामार्फत राबविण्यात आलेली मॉडेल व्हिलेज संकल्पना अत्यंत प्रभावी ठरली आहे. गावस्तरावर अर्थकारण समृद्धीचा उद्देश यातून साध्य झाला आहे. त्यामुळेच नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्प (पोकरा) दोनमधील तालुकास्तरावरील एका गावात याची अंमलबजावणी प्रस्तावित असल्याची माहिती कुलगुरू डॉ. शरद गडाख यांनी नुकतीच नागपूर दौऱ्यात दिली.

डॉ. गडाख म्हणाले, की कृषी विद्यापीठाने शिफारसीत तंत्रज्ञानाचा प्रभावी प्रसार व्हावा याकरिता एका गावावर लक्ष केंद्रित करीत त्यांना मॉडेल व्हिलेज संबोधले आहे. सुरुवातीला केवळ कृषी विद्यापीठाचे तंत्रज्ञानच या गावापर्यंत पोहोचविले जात होते. सद्यःस्थितीत कृषी व संलग्न विभागाची मदत घेत गाव समृद्ध करण्याचा उद्देश साधला जात आहे. मात्र यालादेखील मर्यादा असल्याने आता पोकरा-दोनमध्ये मॉडेल व्हिलेज संकल्पनेवर अत्यंत प्रभावीपणे काम होणार आहे.

त्या संदर्भाने ‘पोकरा’चे प्रकल्प संचालक परिमलसिंह यांच्याशी प्राथमिक चर्चा झाली आहे. पोकरा-२ विदर्भ, मराठवाड्यातील सर्व जिल्हे त्याबरोबरच उत्तर व पश्‍चिम महाराष्ट्रातील काही जिल्ह्यांमध्ये राबविण्यात येणार आहे. परिणामी कृषी विद्यापीठाच्या मॉडेल व्हिलेजची अंमलबजावणी याद्वारे व्यापक स्तरावर होणार आहे. मॉडेल व्हिलेज संकल्पनेत समावेशीत गावातील शेतकऱ्याने त्याच्याकडील दोनपैकी एका एकरावर शिफारशींचा अवलंब करीत पीक घ्यावे.

यातून जास्त उत्पादकतेला प्रोत्साहन मिळावे याकरिता स्पर्धा घेत पहिला, दुसरा, तीसरा क्रमांक देत अशा गावांतील शेतकऱ्यांना गौरविण्याचा देखील प्रघात आहे. गेल्या काही वर्षांत २५ ते ३३ टक्‍के उत्पादकता वाढीचे निष्कर्ष आहेत. यांत्रिकीकरणाला प्रोत्साहन मिळावे याकरिता अवजारे बॅंक, तंत्रज्ञान, ठिबक वापर, तण नियंत्रणात मजुरी खर्च कमी होण्यासाठी तणनाशकाचा वापर, तण नियंत्रणामुळे पिकाला पोषकद्रव्याचा होणारा पुरवठा व त्यातून उत्पादकता वाढ असे उपचार अवलंबिले आहेत. येत्या काळात शेतकऱ्यांनी गावस्तरावर शेतीमालावर प्रक्रिया करावी त्याचे ब्रॅण्डिंग व्हावे, असे अपेक्षित आहे.

विद्यापीठाचे कृषी विस्तार उपक्रम

११ मॉडेल व्हिलेज

२१ विक्री केंद्र

२७ शेतकरी-शास्त्रज्ञ मंच