‘आजरा घनसाळ’चा गंध होणार दुरापास्त

कोल्हापूर : सुवासिक वाण म्हणून राज्यभर प्रसिद्धी असलेल्या आजरा घनसाळ भाताच्या वाणाला यंदा उत्पादन घटीचा फटका बसला आहे. घनसाळच्या एकरी उत्पादनात तीस टक्‍क्यांपर्यंत घट आली आहे. अतिवृष्टीमुळे भात फुलोऱ्याच्या अवस्थेत असतानाच आडवा झाला. याचा फटका शेतकऱ्यांना बसला आहे.  आजरा घनसाळला भौगोलिक उपदर्शन (जी.आय. मानांकन) आहे. राज्यात प्रथम तर देशात आठवे मानांकन या आजरा घनसाळ भाताला आहे. कोल्हापूर जिल्ह्यातील आजरा तालुक्‍यातील पंधरा ते वीस गावांमध्येच आजरा घनसाळचे उत्पादन घेतले जाते. तालुक्‍यात सुमारे चारशे एकर क्षेत्रावर भात उत्पादन होते.  भाताच्या अन्य जातींच्या तुलनेत आजरा घनसाळ भाताची उंची जास्त असते. नेमकी हीच बाब यंदा नुकसानीस कारणीभूत ठरली. सप्टेंबर, ऑक्टोबरमध्ये आजरा तालुक्‍यात जोरदार वारे व सातत्याने अतिवृष्टी झाली. या दरम्यान या भाताची जोमाने वाढ सुरू होती. भात फुलोऱ्याच्या अवस्थेत येत असतानाच जोरदार वाऱ्यामुळे तो आडवा झाला. त्यातच शिवारात पाणी साचून राहिल्याने नुकसानीचे प्रमाण वाढले. याचा मोठा फटका यंदा उत्पादनाला बसला. घनसाळचे उत्पादन एकरी पंधरा क्विंटलपर्यंत असते. ही जात स्थानिक असल्याने सुधारित जातींच्या तुलनेत एकरी उत्पादन कमी असते. यंदा भाताची विक्री शेतकऱ्यांकडून होत आहे. परंतु उत्पादनात एकरी पाच क्विंटलपर्यंत घट येत असल्याचे आजरा बाजारपेठेतील सूत्रांनी सांगितले. प्रत्येक वर्षी भाताची विक्री करण्यासाठी गर्दी असते. परंतु यंदा हंगामाची सुरुवात तुरळक प्रमाणात झाली आहे.