केळी लागवडीत मोठी घट

कोल्हापूर : केळीला सध्या दर नसल्याने पश्‍चिम महाराष्ट्रातून केळी नामशेष होण्याची भीती व्यक्त होत आहे. पश्‍चिम महाराष्ट्रातील केळी उत्पादक जिल्ह्यांमध्ये गेल्या वर्षीच्या तुलनेत केवळ पाच टक्केच लागवडी झाल्या आहेत. यामुळे पुढच्या वर्षी केळीची मोठी चणचण भासण्याची शक्यता आहे. 

शेतकऱ्यांकडून केळी रोपांची मागणी पूर्णपणे ठप्प झाली आहे. थंडीची लाट कमी झाल्यानंतर केळीचे दर वाढण्याची शक्यता आहे. पण ऐन उन्हाळ्यातच केळीची उपलब्धता कमी प्रमाणात होण्याची शक्यता असल्याने येत्या काही महिन्यांत केळीचे दर वाढण्याची शक्यता आहे. दोन महिन्यांपूर्वी ओमीक्रॉनच्या पार्श्‍वभूमीवर केळी उत्पादकांनी नवीन केळी लागवडी करण्याचे टाळले होते. पूर्ण लॉकडाउन झाले नसल्याने ओमिक्रॉनचा फटका फारसा बसला नाही. पण सण समारंभ व अन्य कार्यक्रमांवर ही मर्यादा आल्याने नागरिकांकडून केळीची खरेदी अत्यल्प झाली. तसेच गेल्या दोन महिन्यांत कोणतेही सण नसल्याने केळीचा उठाव झाला नाही. 

परिणामी, केळीच्या दरात मोठी घसरण झाली. केळीचे दर पाच ते सात हजार रुपये टनापर्यंत घसरले. या धक्क्यातून केळी उत्पादक अद्याप सावरलेला नसल्याचे चित्र केळी पट्ट्यात आहे. लाखो रुपये खर्च करून जगवलेल्या केळी बागा शेतकरी काढून टाकत असल्याचे विदारक चित्र पश्‍चिम भागात आहे. भविष्यात चांगले दर येण्याची शक्‍यता असली तरी सध्या शेतकऱ्याकडे भांडवल नसल्याने केळी उत्पादक केळी लागवडीपासून लांब जात आहे. मिळणाऱ्या त्या दरात केळी व्यवस्थापन शक्य नसल्याने केळी काढून टाकण्यासाठी शेतकरी गडबड करत आहे.

रोप मागणीही ठप्प दर घसरणीचा मोठा फटका नव्या लागवडीला बसला असून नवीन लागवडीचे प्रमाण प्रचंड घटले आहे. गेल्या वर्षाच्या तुलनेत यंदा केवळ पाच टक्के केळीच्या नव्या लागवडी झाल्याचे केळी उत्पादक संघाच्या सूत्रांनी सांगितले. अनेक केळी रोपवाटिका चालक शेतकऱ्यांना अक्षरशः रोपे घेऊन जावा पैसे नंतर द्या, अशी विनंती करत आहेत. परंतु हाती पैसा नसल्याने शेतकऱ्यांकडून केळी लागवडीला पसंती मिळत नसल्याचे चित्र असल्याचे रोपवाटिकाचालकांनी सांगितले. केळी दरात वाढ शक्य केळी उत्पादनाची सध्याची स्थिती पाहता येत्या दोन वर्षांमध्ये केळीला उच्चांकी दर मिळतील, अशी शक्यता केळी उद्योगातील सूत्रांची आहे. येत्या काही महिन्यांतच केळीची चणचण भासू लागेल. त्या वेळी मात्र दर उच्चांकी होतील, असे केळी उद्योगातून सांगण्यात आले.