पीक अवशेष व्यवस्थापनासाठी यंत्रे 
टेक्नोवन

पीक अवशेष व्यवस्थापनासाठी यंत्रे

पिकाच्या काढणीनंतर शिल्लक राहणारे अवशेष जाळण्यामुळे पर्यावरणाची समस्या निर्माण होत आहे. आज हवामान बदल दिन आहे. अशा वेळी पर्यावरणाच्या दृष्टीने सर्व शेतकऱ्यांनी अधिक हिरिरीने पुढे आले पाहिजे. सर्वांत महत्त्वाचे म्हणजे यातून आपल्या मातीची सुपीकता आणि पिकांसाठी अन्नद्रव्ये जपणे शक्य होणार आहे. पीक अवशेष म्हणजेच सेंद्रिय पदार्थांच्या व्यवस्थापनासाठी विकसित केलेल्या आधुनिक यंत्रे, अवजारांची माहिती घेऊ.

डॉ. टी. एस. बास्टेवाड

विद्युत मोटारचलित फुले कुट्टी यंत्र

  •   एक अश्वशक्ती सिंगल फेज मोटारचलित. 
  •   लहान व मध्यम शेतकऱ्यासाठी उपयुक्त.
  •   पात्याची संख्या- दोन
  •   जनावरांच्या चाऱ्यासाठी - चारा कोरडा व ओला
  •   ओला चारा - ज्वारी ३३० किलो प्रति तास, मका २७२ किलो प्रति तास, ऊस ४२७ किलो प्रति तास.
  •   कोरडा चारा - ज्वारी २०२ किलो प्रति तास, मका १७४ किलो प्रति तास.

    • उभ्या उसाचा पाला काढण्याचे यंत्र  ट्रॅक्टरचलित (लीफ श्रेडर किंवा डी-ट्रंशर)

  •   २४ व त्यापेक्षा अधिक अश्वशक्तीच्या ट्रॅक्टरने चालविता येते.
  •   उभ्या उसाचा पाला सहजपणे काढता येतो.
  •   उसाच्या वाढीसाठी उत्तम हवामान मिळते आणि उसाची वाढ चांगली होते.
  •   काढलेला पाला जमिनीचा ओलावा टिकवण्यासाठी मल्चिंग म्हणून वापरता येतो. त्याचे उत्तम सेंद्रिय खत तयार होते.
  •   उसाची पाने न जाळल्याने पर्यावरणाचे प्रदूषण टळते.
  •   डि-ट्रंशरमुळे देठ जमिनीच्या जवळ कापण्यास मदत होते.

    • ट्रॅक्टरचलित हे रॅक

  •   हे यंत्र ४० व त्यापेक्षा अधिक अश्वशक्तीच्या ट्रॅक्टरने चालविता येते.
  •   विविध प्रकारचे गवत व पालापाचोळा गोळा करण्यासाठी उपयुक्त.
  •   खर्चात व वेळेत सुमारे ४० ते ५० टक्के बचत.

    • पाचटाचे गठ्ठे बनविणारे यंत्र ट्रॅक्टरचलित बेलर

  •   ३५ व त्यापेक्षा अधिक अश्वशक्तीच्या ट्रॅक्टरने चालविता येते. 
  •   एका तासात १८ टनांपर्यत पालापाचोळा व पाचटाचे गठ्ठे बनविता येतात.
  •   क्षमता- ०.३९ हेक्टर प्रति तास.
  •   गोल आणि आयताकृती बेलिंगसाठी उपयुक्त.

    • ऊस खोडवा तासणीसाठी  ट्रॅक्टरचलित रटून मॅनेजर

  •   हे यंत्र ३५ व त्यापेक्षा अधिक अश्वशक्तीच्या ट्रॅक्टरने चालविता येते 
  •   या यंत्राचा वापर केल्याने कमकुवत फुटव्यांची अनावश्यक वाढही रोखली जाते.
  •   ऊस तोडणीनंतरचा उसाचा खोडवा व्यवस्थित कापला किंवा तासला जातो.
  •   उसाचा खोडवा तासणे, खत देणे व बगला फोडण्याचे काम एकाच वेळेस होत असल्याने कष्ट, वेळ व खर्चात बचत होते. 
  •   क्षमता- ०.४४ हेक्टर प्रति तास
  •   पारंपारिक पद्धतीपेक्षा खर्चामध्ये ७२ टक्के बचत.

    • ट्रॅक्टरचलित बेलर स्प्रेडर

  •   ३५ व त्यापेक्षा अधिक अश्वशक्तीच्या ट्रॅक्टरने चालविता येते. 
  •   याचा वापर भात, गव्हाचा पेंढा पसरविण्यासाठी केला जातो.
  •   भात, गव्हाचे छोटे तुकडे करून सेंद्रिय खत तयार करता येते.
  •   यामुळे जमिनीची सुपीकता वाढून उत्पादन १५ ते २० टक्के वाढू शकते.
  •   पिकांचे अवशेष उघड्यावर जाळण्याची गंभीर समस्या या यंत्राच्या वापराने कमी होऊ शकते.

    • - डॉ. तुळशीदास बास्टेवाड,   ९४२३३४२९४१ (प्राध्यापक व प्रमुख संशोधक, अखिल भारतीय समन्वित कृषी अवजारे व यंत्रे संशोधन प्रकल्प, डॉ. अण्णासाहेब शिंदे कृषी अभियांत्रिकी व तंत्रज्ञान महाविद्यालय, महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी, जि. नगर)

    ॲग्रोवनचे सदस्य व्हा

    Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Also Read

    Cotton, Soybean Rate : कापूस, सोयाबीन, कांदा कुणाची बत्ती गूल करणार? कुणाला फायदा होणार? उद्या होणार उघड

    ST Bus : एसटी महामंडळाच्या पन्नास टक्के फेऱ्या रद्द

    Chana Cultivation : डहाणूत हरभरा लागवडीवर भर

    La Nina Development : ला निना पुढच्या महिन्यात येणार? डिसेंबर ते फेब्रुवारीच्या दरम्यान निर्मितीचा अपेक हवामान केंद्राचा अंदाज 

    Solapur Assembly Voting : वाढलेला एक टक्का कोणाच्या पारड्यात पडणार?

    SCROLL FOR NEXT