पुणे ः शेतीमाल बाजारात सध्या हरभरा तेजीत (Chana Market) असल्याची चर्चा आहे. त्यातच हरभरा लागवड (Chana Cultivation) गेल्यावर्षीपेक्षा कमी झाली आहे. त्यामुळे २०२३ मध्ये हरभऱ्याला चांगला दर (Chana Rate) मिळू शकतो, असा अंदाजही व्यक्त केला जात आहे.

पण यंदा देशातील हरभरा उत्पादन किती होईल? हे आत्ताच सांगता येत नाही. मात्र गेल्यावर्षीप्रमाणे हरभऱ्याला कमी दर मिळण्याची शक्यता कमीच आहे, असे हरभरा बाजारातील अभ्यासकांनी सांगितले.

हरभरा बाजारात मागील दोन महिन्यांपासून गुणवत्तापूर्ण मालाची टंचाई आहे. देशातील दिल्ली, मुंबई, कोलकता, पुणे आदी मोठ्या बाजारपेठांमध्ये टंचाई होती. त्यामुळे दरही वाढले. सध्या या बाजारांमध्ये हरभऱ्याला सरासरी ५ हजार १०० ते ५ हजार ३०० रुपये दर मिळत आहे. हा दर टिकून राहील, असा अंदाज आहे.

मागील हंगामात हरभरा तोट्याचा ठरला. त्यामुळे यंदा शेतकरी हरभरा लागवड कमी करतील, असा अंदाज होता. पण अगदी मागील आठवड्यापर्यंत पेरा काहीसा जास्त दिसत होता.

मात्र ६ जानेवारीपर्यंत हरभरा पेरणी गेल्यावर्षीपेक्षा १.२४ टक्क्यांनी घटली. मागीलवर्षी ६ जानेवारीपर्यंत १०९ लाख हेक्टरवर हरभरा होता. तर यंदा जवळपास १०८ लाख हेक्टरवर लागवड झाली. मात्र पेरणीचा अंतिम आकडा येईपर्यंत लागवडीतील ही घट आणखी वाढू शकते, असाही अंदाज आहे.

यंदा पिकाला पोषक थंडी पडली नाही. डिसेंबरमध्ये पडणारी थंडी हरभरा पिकाला पोषक असते. तसेच मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्रात अनेक भागात मर रोग आणि घाटे अळीचाही प्रादुर्भाव झाला. किमान तापमान वाढल्याचाही फटका पिकाला बसत आहे. त्यामुळे उत्पादन घटण्याचा अंदाज आहे.

...अशी आहे पीक स्थिती

- देशात सध्या गुणवत्तापूर्ण हरभरा कमी

- उत्पादनही घटण्याचा अंदाज

- १०० लाख टन ते १२० लाख टन उत्पादनाचा अंदाज

- पीक सध्या दाणे भरण्याच्या अवस्थेत

- पुढील महिनाभरातील नुकसानही पाहणे गरजेचे

‘विक्रीआधी दराची चाचपणी करा’

सध्या हरभरा दरात असलेली तेजी बाजारातील कमी आवक आणि गुणवत्तापूर्ण मालाचा तुटवडा असल्याने आहे. हा भाव शेतकऱ्यांना मिळत नाही. पण पुढील महिनाभरात हरभरा उत्पादनाचे चित्र स्पष्ट होऊ शकते. सध्याची परिस्थिती पाहता हरभऱ्याची किमान गेल्या वर्षीप्रमाणे वाताहत तरी होणार नाही, असा अंदाज आहे.

त्यामुळे शेतकऱ्यांनी देशातील हरभरा नुकसान, उत्पादन, नाफेडचा साठा आणि उत्पादनाचे अंदाज याकडे बारकाईने लक्ष ठेवावे. हरभरा विक्रीआधी बाजारातील दराची चाचपणी करावी, असे आवाहन अभ्यासकांनी केले.

सध्या दिल्लीसह महत्त्वाच्या बाजारांमध्ये हरभऱ्याला चांगला दर मिळत आहे. त्यातच यंदा हरभरा उत्पादन कमी राहण्याचाही अंदाज आहे. त्यामुळे त्याचे दर चांगले राहू शकतात.

- राहुल चौहान, संचालक, आयग्रेन इंडिया, नवी दिल्ली.