जमिनीतील सेंद्रिय कर्ब हा सुपीकतेचा गाभा आहे. सेंद्रिय कर्ब एक टक्के किंवा त्यापेक्षा जास्त पातळी ही पीक उत्पादनवाढीसाठी महत्त्वाची आहे. रासायनिक खते आणि कीटकनाशकांचा अमर्याद वापरामुळे जमिनीमधील सेंद्रिय कर्बाचे प्रमाण कमी होऊ लागले आहे. ह्यूमस आणि त्यांच्या संबंधित इतर सर्व आम्ल हे सेंद्रिय कर्बाचे मुख्य घटक आहेत. सेंद्रिय कर्ब हे मुख्यत्वे मातीतील जिवाणूंचे खाद्य आहे. उपयुक्त जिवाणू सेंद्रिय कर्ब खाऊन, मातीतील अन्नद्रव्य झाडांना उपलब्ध करून देतात. इतर सर्व अन्नद्रव्यांच्या उपलब्धतेसाठी झाडे जमिनीतील सूक्ष्म जिवाणूंवर अवलंबून असतात. जमिनीचे भौतिक गुणधर्म जसे की, पाणी धारण क्षमता, भुसभुशीतपणा इत्यादी सेंद्रिय कर्बाच्या उपलब्धतेप्रमाणे बदलते. जमिनीची सुपीकता आणि कर्ब : नत्राचे प्रमाण 

सेंद्रिय कर्ब कमी होण्याची मुख्य कारणे

जमिनीतील सेंद्रिय कर्ब वाढविण्याचा उपाय 

सेंद्रिय कर्बाचे मुख्य फायदे 

(मृद्‍ विज्ञान व कृषी रसायनशास्त्र विभाग, डॉ. उल्हास पाटील कृषी महाविद्यालय, जळगाव)