Leaf Crinkle Viral Disease infestation
Leaf Crinkle Viral Disease infestation  
कृषी सल्ला

मूग पिकावरील लिफ क्रिन्कल विषाणूजन्य रोगाचे व्यवस्थापन

डॉ. डी. बी. उंदिरवाडे,

लिफ क्रिन्कल या विषाणूजन्य रोगाचा प्रसार मुख्यत: रोगग्रस्त बियाण्याद्वारे होतो. शेतात प्रादुर्भाव झाल्यानंतर त्या भागात या रोगाचा दुय्यम प्रसार हा रस शोषक किडी उदा. मावा, पांढरी माशी व फुलकिडे यामुळे होतो. दुय्यम प्रसार रोखण्यासाठी पांढरी माशीच्या नियंत्रणाकडे लक्ष द्यावे. अकोला, अकोट व तेल्हारा तालुक्यातील वेळेवर झालेल्या मूग लागवडीमध्ये सुमारे दहा दिवसापूर्वी केलेल्या पाहणीमध्ये लिफ क्रिन्कल या विषाणूजन्य रोगाचा मोठ्या प्रमाणात प्रादुर्भाव झाला होता. दरम्यानच्या काळात झालेल्या जोरदार पावसाने या विषाणूचे वाहक रसशोषक किडींचे प्रमाण थोडे कमी झाले असले तरी प्रादुर्भाव पुन्हा वेगाने वाढू शकतो. उशिरा लागवड झालेले मूग पीक हे सध्या २५ ते ३० दिवसाचे झालेले आहे. या पिकामध्ये रसशोषक किडी व विषाणूजन्य रोगाचा धोका आहे. अकोला, अकोट व तेल्हारा तालुक्यामधील भागात गेल्या वर्षीही लिफ क्रिन्कल या विषाणूजन्य रोगाचा प्रादुर्भाव झाला होता. त्यातच अवतीभवती रोगाचा प्रादुर्भाव असल्यास जागरूक राहून निर्णय घ्यावेत.  लक्षणे 

  • रोगग्रस्त झाडाच्या पानावर खोलगट व उभरलेल्या भेगा दिसतात. 
  • पानाची टोके खाली वाकतात. झाडे खुरटी व खुजी राहतात. झाडे शेंड्याकडून खाली वाळत येतात. 
  • पानाच्या शिरा काहीवेळा पिवळ्या पडतात. 
  • रोगग्रस्त झाडाला फुलोरा उशिरा येतो. या फुलोऱ्यास शेंगा लागत नाही. 
  • रोगाचा प्रसार  मुख्यत: रोगग्रस्त बियाण्याद्वारे होतो. शेतात प्रादुर्भाव झाल्यानंतर त्या भागात या रोगाचा दुय्यम प्रसार हा रस शोषक किडी उदा. मावा, पांढरी माशी व फुलकिडे यामुळे होतो. दुय्यम प्रसार रोखण्यासाठी पांढरी माशीच्या नियंत्रणाकडे लक्ष द्यावे. नुकत्या पाहणी केलेल्या शेतांमध्ये रस शोषक किडी आढळल्या नाही. मात्र लिफ क्रिन्कल विषाणूजन्य रोगाच्या प्रादुर्भावास सुरुवात झाली आहे.   उपाययोजना 

  •   शेत तण विरहित ठेवावे. ईश्वरी, कोटी चवळी या तणावर हा विषाणू जिवंत राहतो. तिथूनच किडीद्वारे पिकावर येतो. या तणाचा नाश करावा. 
  •   पिकात अतिरिक्त नत्रखत देणे टाळावे. यामुळे पिकाची कायिक वाढ होऊन किडींचा प्रादुर्भाव वाढतो. 
  •   पांढऱ्या माशीचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी शेतात पेरणीनंतर १५ दिवसांनी पिवळे चिकट सापळे (१५ बाय ३० सेंमी आकाराचे) हेक्टरी १६ या प्रमाणात पिकाच्या उंचीपेक्षा एक फूट अधिक उंचीवर लावावेत. 
  •   मावा, पांढरीमाशी व फुलकिडीचा प्रादुर्भाव दिसताच किंवा लिफ क्रिन्कल विषाणूजन्य रोगाची सुरुवात दिसताच, फवारणी प्रति लिटर पाणी फिप्रोनिल (५ टक्के एससी) २ मिलि किंवा फ्लोनीकॅमीड (५० टक्के डब्ल्यूजी) ०.३ ग्रॅम किंवा इमिडाक्लोप्रीड १.७ मिलि. गरज वाटल्यास १५ दिवसांनी कीटकनाशक बदलून पुढील फवारणी करावी. 
  •   पेरणी उशिरा झालेली पिके सध्या २५ ते ३० दिवसांची असून, या पिकामध्ये रोगाच्या प्रादुर्भावाकडे लक्ष द्यावे. एखादे झाड प्रादुर्भावग्रस्त असल्यास तेवढे काढून नष्ट करावे. मात्र रसशोषक किडींच्या नियंत्रणासाठी परिसरातील शेतकऱ्यांनी एकाच वेळी उपाययोजना केल्यास सर्वांसाठी फायदेशीर ठरते. 
  • - डॉ. डी. बी. उंदिरवाडे,  ः ९८५०८१९९९२  (विभाग प्रमुख, कीटकशास्त्र  विभाग, डॉ. पंजाबराव देशमुख  कृषी विद्यापीठ, अकोला.)

    Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Mahavitaran : ‘महावितरण’च्या यंत्रचालक, तंत्रज्ञांचा विशेष गौरव

    Nagpur Lok Sabha : ...तर मतदानात वाढ झाली असती

    Sangli Lok Sabha Election : सांगली लोकसभा मतदार संघात १६६८ दिव्यांग, ज्येष्ठांचे मतदान

    Co-operative Credit Society : सांगलीतील २३१ सोसायट्यांचे संगणकीकरण मेअखेर पूर्ण करा

    Water Tanker Bill : टॅंकरने पाणी पुरविणाऱ्यांची १५ कोटींचे देयके थकली

    SCROLL FOR NEXT