मर ः

- रोप उगवल्यानंतर बुरशीचे धागे जमिनीलगतच्या भागातून शिरकाव करतात.

- रोपे पिवळी पडून कोलमडतात, सुकतात. अशा रोपांच्या जमिनीलगत पांढऱ्या बुरशीची वाढ होते.

रासायनिक नियंत्रण ः (आळवणी ः प्रतिलिटर पाणी)

- कॉपर ऑक्सिक्लोराइड ३ ग्रॅम किंवा

- मेटॅलॅक्झिल + मॅन्कोझेब २ ग्रॅम (संयुक्त बुरशीनाशक)

ॲन्थ्रॅकनोज किंवा करपा ः

- सुरुवातीला पातीवर पांढऱ्या रंगाचे ठिपके पडतात. नंतर पिवळ्या डागांमध्ये रूपांतरित होऊन संपूर्ण पातीवर पसरतात.

- अति तीव्रतेमध्ये रोपाची मान लांबते. रोपांच्या माना मुरगळल्याप्रमाणे दिसतात.

जांभळा करपा ः

- सुरुवातीला पानांवर पांढरट लांब चट्टे दिसतात.

- चट्ट्यांचा आतील भाग जांभळा दिसून नंतर काळा पडतो. शेवटी कांद्याची पात करपते.

एकात्मिक व्यवस्थापन ः

- नत्रयुक्त खतांचा शिफारशीत मात्रेत वापर करावा.

रासायनिक फवारणी (प्रमाण ः प्रति लिटर पाणी)

- कार्बेन्डाझिम (१२ टक्के + मॅन्कोझेब (६३ टक्के) २.५ ग्रॅम (संयुक्त बुरशीनाशक) किंवा

- प्रोपीकोनॅझोल (२५ ई.सी.) १ मिलि किंवा

-ट्रायकोडर्मा व्हिरीडी अधिक सुडोमोनास फ्लुरोसन्स १० ग्रॅम

-फवारणीवेळी प्रतिलिटर पाण्यात स्टिकर ०.५ मिलि मिसळावे.

आयरिश यलो स्पॉट ः

- या विषाणूजन्य रोगाचा प्रसार फुलकिडीं (थ्रीप्स) मार्फत होतो.

- पातीवर आणि फुलांच्या दांड्यांवर पिवळसर चौकोनी पट्टे दिसून येतात.

नियंत्रण ः

रोगाचा प्रादुर्भाव फुलकिडीमार्फत होतो. त्यामुळे रोगनियंत्रणासाठी फुलकिडींचा बंदोबस्त करावा.

फुलकिडे ः

- पिले आणि प्रौढ पातीवर चावे घेऊन रस शोषण करतात. त्यामुळे पातीवर असंख्य जखमा होतात.

- पातीवर पांढरे ठिपके पडून ती वाकडी होते.

उपाययोजना ः

- एकरी ४ ते ५ निळे चिकट सापळे १५ सेंमी उंचीवर लावावेत.

फवारणी ः प्रतिलिटर पाणी

फिप्रोनिल (५ ई.सी.) १ मिलि किंवा

कार्बोसल्फान (२५ टक्के ई.सी.) २ मिलि किंवा

प्रोफेनोफॉस १ मिलि

आवश्यकतेनुसार आलटून-पालटून फवारणी करावी.

करपा रोग व फुलकिडींचा प्रादुर्भाव दिसून आल्यास,

(फवारणी ः प्रतिलिटर पाणी)

- पुनर्लागवडीच्या ३० दिवसानंतर,

-मॅन्कोझेब (६३ टक्के) २.५ ग्रॅम अधिक फिप्रोनील १ मिलि

- त्यानंतर १५ दिवसांनी, प्रोपीकोनॅझोल १ मिलि + कार्बोसल्फान २ मिलि

- पुढील १५ दिवसांनी, कॉपर ऑक्सिक्लोराईड २.५ ग्रॅम + प्रोफेनोफॉस १ मिलि

(टीप ः कीटकनाशके आणि बुरशीनाशकांना कर्नाटकच्या धारवाड आणि रायचूर कृषी विद्यापीठातील संशोधन तसेच कांदा व लसूण संशोधन संचालनालय, पुणे यांची शिफारस आहेत.)

- डॉ. पी. ए. साबळे, ८४०८०३५७७२

(सहायक प्राध्यापक, उद्यानविद्या विभाग, के. व्ही. के., सरदार कृषीनगर दांतीवाडा कृषी विद्यापीठ, साबरकांठा, गुजरात)