खोडवा उसाची योग्य जोपासना केल्यास लागवडीएवढेच उत्पादन मिळू शकते. खोडवा उसामध्ये पाचट कुजविणे, आंतरमशागत, खुरपणी, सेंद्रिय व रासायनिक खतांचा संतुलित वापर, पाणी नियोजन योग्य पद्धतीने केल्यास चांगले उत्पादन मिळते.

लागण ऊस तुटून गेल्यानंतर पंधरा दिवसांच्या आत पट्टा पद्धतीमध्ये संपूर्ण पट्‌ट्यामध्ये पाचट बसवावे. सलग सरी पद्धतीमध्ये पाचट कमी असल्यास एक आड एक सरीत बसवून घेऊन सरीचा बोध (वरंबा) रिकामा करावा. अलिकडे ट्रॅक्टरचलित पाचट कुट्टी करण्याचे यंत्र मिळते. यंत्राने सर्व पाला कुट्टी करून बारीक करावा. पालाकुट्टी किंवा अखंड पाचट प्रत्येक सरीत किंवा एक सरी आड दाबावे. त्यानंतर १ लिटर कंपोस्टिंग जिवाणू संवर्धक २०० लिटर पाण्यात मिसळून एकरी फवारावे. या पाचटावर एकरी एक गोणी युरिया आणि एक गोणी सिंगल सुपर फॉस्फेट पसरावे. त्यामुळे पाचट कुजण्यास मदत होते. सूक्ष्म जिवाणूंना नत्र व सल्फर ही अन्नद्रव्ये मिळतात. सरीमध्ये जमेल तसे पाणी द्यावे. पाचटावर माती पडेल, अशा रितीने बगला फोडाव्यात. माती व पाण्याने आर्द्रता वाढते. पाचट कुजण्याची क्रिया जलद घडते. बोधावर आलेले उसाचे बुडखे धारदार कोयत्याने जमिनीलगत तासून घ्यावेत. म्हणजे उसाचा फुटवा जमिनीतून येईल. छाटलेल्या बुडक्यावर १ ग्रॅम कार्बेन्डाझिम प्रतिलिटर पाण्यात मिसळून फवारावे. त्यामुळे बुरशीजन्य रोगाचा प्रादुर्भाव होत नाही. चार ते पाच महिन्यांत प्रत्येक सरीतील पाचट कुजून कंपोस्ट खत तयार झालेले असते. उन्हाळ्याच्या दिवसांत पाचट आच्छादन म्हणून उपयोगी पडते. त्यामुळे पाणी बचत व तण नियंत्रण होते. 

खताचे नियोजन 

 - डॉ. अशोक पिसाळ, ९९२१२२८००७

विभागीय विस्तार केंद्र, कृषी महाविद्यालय, कोल्हापूर