मानवाप्रमाणेच जनावरांना देखील श्‍वसनसंस्थेचे आजार होतात. श्‍वसन संस्थेच्या सर्वसाधारण आजारांमध्ये औषधी वनस्पतींचा वापर करून आपण उपचार करू शकतो. यात प्रामुख्याने होणारे आजार म्हणजेच सर्दी किंवा खोकला. वातावरणातील बदलामुळे होणारा हा आजार लवकर उपचार न केल्यास वाढत जातो. कारण सुरुवातीस किरकोळ लक्षणे दाखवणारा  हा आजार रोगजंतूंचा संसर्गामुळे किचकट बनतो. पाऊस, थंडी यामुळे जनावरास सर्दी होते, त्याचे नाक गळते, जनावर ठसकते ही लक्षणे आढळताच तत्काळ उपचार करावेत. अन्यथा, ही लक्षणे वाढत जातात. जनावरांना न्यूमोनिया होतो. याशिवाय जिवाणू, विषाणू अथवा परोपजीवी जंतूंचा संसर्ग संभवतो. नाकात सूज आलेली असल्यामुळे जनावरास श्‍वास घेण्यास त्रास होतो.  उपचाराचे प्रकार पोटात घेण्याची औषधे अडुळसा 

तुळस 

कंटकारी

काळी मिरी 

आले  आले किंवा सुंठीचा वापर श्‍वसनसंस्थेच्या आजारात अत्यंत गुणकारक ठरतो. शक्य असल्यास ओले आले वापरावे किंवा सुंठीचा वापरदेखील गुणकारी ठरतो. कासणी किंवा कासविंदा 

 ( टीप :  वरील सर्व वनस्पतींचा एकत्रित वापर अत्यंत गुणकारी ठरतो.) बाह्य उपचार 

  - डॉ. सुधीर राजूरकर, ९४२२१७५७९३ (प्राध्यापक, पशू औषधी व विषशास्त्र विभाग, पशुवैद्यक व पशू विज्ञान महाविद्यालय, परभणी)