कोबीवर्गीय भाजीपाला पिकावर सद्यस्थितीत काळी माशी, मावा, पाकोळी व चौकोनी ठिपक्यांचा पतंग आदी किडींचा प्रादुर्भाव दिसून येतो. त्यांच्या नियंत्रणासाठी वेळीच उपाययोजना कराव्यात.

काळी माशी लक्षणे व नुकसान : माशी पानांच्या पेशीत अंडी घालते. अंड्यातून निघालेली काळ्या रंगाची अळी पाने खाते. मोठ्या प्रमाणावर प्रादुर्भाव झाल्यास पाने खाऊन फक्त शिरा शिल्लक राहतात. अळ्यांना स्पर्श केला किंवा झाड हलवले तर ताबडतोब खाली पडतात. नियंत्रण : अळ्या गोळा करून रॉकेल मिश्रित पाण्यात टाकाव्यात.

मावा लक्षणे व नुकसान : हिरव्या किंवा काळ्या रंगाचे मावा कोवळ्या पानातील अन्नरसाचे शोषण करतात. त्यामुळे पाने सुरकुतल्यासारखी होऊन पिवळी पडतात आणि वाळून जातात. मावा शरीरातून चिकट पदार्थ बाहेर टाकतात. हा पदार्थ पानावर साठून राहिल्याने पाने चिकट व तेलकट दिसतात. त्यानंतर या पदार्थावर काळी बुरशी वाढते. परिणामी, प्रकाशसंश्‍लेषण क्रिया मंदावते. झाडांची वाढ खुंटून उत्पादनात घट येते. नियंत्रण : फवारणी प्रतिलिटर पाणी निंबोळी अर्क ५ टक्के किंवा अझाडिरॅक्‍टीन (३०० पीपीएम) ५ मि.लि.  

चौकोनी ठिपक्‍यांचा पतंग (पाकोळी) : लक्षणे व नुकसान : कोबी, फुलकोबी, नवलकोल, मुळा, मोहरी इत्यादी पिकांवर ही कीड आढळते. अळी पानाच्या खालील बाजूस राहून पानाला छिद्रे पाडून हरितद्रव्य खाते. मोठ्या प्रमाणावर प्रादुर्भाव झाल्यास संपूर्ण पाने खाऊन त्यांची चाळण करते. पानांना फक्त शिराच शिल्लक राहतात.

नियंत्रण :

संपर्क : सोमनाथ पवार, ९९२२५७२९३० (अखिल भारतीय समन्वित भाजीपाला सुधार प्रकल्प, महात्मा फुले कृषि विद्यापीठ, राहुरी, जि. अहमदनगर.)