Solar Agricultural Pump Scheme : राज्य सरकारकडून मुख्यमंत्री सौर कृषी पंप योजना आणली आहे. शासनाकडून कृषी पंपासाठी सौर संच बसवण्यासाठी सक्ती केली जात आहे. मात्र, त्यासाठी पाच एकरपेक्षा अधिक जमिनीची अट आहे. परिणामी, छोट्या शेतकऱ्यांची यामध्ये मोठी अडचण होत आहे. सौर कृषी पंप योजनेतील काही अटींमुळे शेतकरी योजनेपासून वंचित राहत आहे.

पारंपरिक पद्धतीने वीज निर्मितीचा खर्च मोठा आहे. शिवाय पर्यावरणाची न भरून निघणारी हानी होत आहे. त्यामुळे सौर ऊर्जेकडे पर्याय म्हणून पाहिले जाऊ लागले आहे. शासनाने सौर ऊर्जेचा वापर वाढवण्याचे धोरण अवलंबले, कृषी पंपांना विजेचा अधिक वापर होतो. ही बाब लक्षात घेऊन मुख्यमंत्री सौर कृषीपंप योजना आणली. या योजनेच्या लाभासाठी तीन अश्वशक्तीच्या सौर कृषीपंपासाठी पाच एकरपर्यंत शेतजमिनीची तर पाच किंवा साडेसात अश्वशक्तीच्या सौर कृषी पंपासाठी पाच एकरपेक्षा अधिक शेतजमिनीची अट आहे.

मागील काही वर्षांत जमीनीतील पाणी पातळी कमी होत असल्याचे तज्ञांकडून अहवाल सादर केले आहेत. शेतकऱ्यांनी विंधन विहीर काढल्यास अपवाद वगळता ३०० ते ४०० फुटांपेक्षा खाली पाणी लागत आहे. या विंधन विहिरीतून पूर्ण क्षमतेने पाणी उचलायचे झाल्यास ३ अश्वशक्तीचा पंप ताकद कमी पडत आहे.

यासाठी ५ किंवा ७.५ अश्वशक्तीच्या पंपाची गरज लागते. पण, योजनेच्या अटीनुसार त्यासाठी ५ एकरपेक्षा अधिक शेतजमिनी आवश्यक आहे. मग, अल्पभुधारक शेतकऱ्यांनी ५ एकरपेक्षा अधिक शेतजमीन आणायची कोठून की त्यांनी विंधन विहीरच काढायची नाही, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे.

शेतकऱ्यांची अवस्था विचित्र...

कृषी पंपासाठी सौर संच बसवणे सक्तीचे केल्यामुळे वीज वितरण कंपनीने आपल्या वीज वाहिनीवरून पूर्वीप्रमाणे कनेक्शन देणे बंद केले आहे. त्यामुळे अल्पभुधारक शेतकऱ्यांची अवस्था गोंधळाची आहे. त्यांना ना वीज वितरण कंपनीकडून कनेक्शन मिळत आहे, ना सौर कृषी पंप योजनेचा लाभ घेता येत आहे. त्यामुळे अल्पभुधारक शेतकऱ्यांना अडचणीच्या ठरणाऱ्या योजनेतील शेतजमिनीची अट शिथिल करण्याची मागणी होत आहे.