Turmeric Farming Management :

शेतकरी नियोजन

पीक : हळद

शेतकरी : अनिल साबळे

गाव : पार्डी (म.) ता. अर्धापूर जि. नांदेड

हळद क्षेत्र : सात एकर

नांदेड जिल्ह्यातील पार्डी (ता. अर्धापूर) शिवारात अनिल संभाजीराव साबळे यांच्या कुटुंबाची ३० एकर जमीन आहे. यात सात एकरांवर हळद तर उर्वरित क्षेत्रापैकी केळी ९ एकर, ज्वारी ४ एकर, गहू चार एकर, कापूस दीड एकर आणि चार एकरांत चारा पिकांची लागवड आहे.

अनिल यांचे वडील संभाजीराव साबळे हे आधी पारंपरिक पद्धतीने हळद लागवड करायचे. परंतु यातून उत्पादन कमी मिळत होते. त्यामुळे संभाजीराव साबळे यांनी २०१० पासून सुधारित पद्धतीने बेडवर हळद लागवड करण्यास सुरुवात केली. तेव्हापासून त्यांना आधीच्या तुलनेत अधिक उत्पादन मिळण्यास मदत झाली.

यावर्षी अनिल यांनी सात एकरांमध्ये हळद लागवड केली आहे. मागील हंगामात केळी लागवड केलेल्या शेतामध्येच हळद लागवडीचे नियोजन केले जाते. त्यानुसार केळीची झाडे आणि इतर काडीकचरा शेतामध्येच कुजवून घेतला जातो. त्यामुळे जमिनीत सेंद्रीय कर्बाचे प्रमाण वाढण्यास मदत होते. योग्य नियोजनानुसार दरवर्षी एकरी साधारण २९ ते ३० क्विंटल हळद उत्पादन मिळते.

लागवड नियोजन

लागवडीपूर्वी शेतात एकरी चार ट्रॉली प्रमाणे शेणखत दिले.

त्यानंतर जमिनीची ट्रॅक्टरच्या साहाय्याने खोल नांगरट करून केली. त्यानंतर साडेचार फूट अंतरावर बेड तयार केले.

तयार बेडवर दोन ओळींत ११ इंच तर दोन बेण्यात ७ इंच अंतर राखून हळदीच्या सेलम वाणाची लागवड केली. लागवडीसाठी एकरी आठ क्विंटल बेणे लागले.

लागवडीपूर्वी रासायनिक बेणे प्रक्रिया करून घेतली.

कीड-रोगांचा प्रादुर्भाव टाळण्यासाठी पिकाचे सातत्याने निरीक्षण केले. आवश्यकतेनुसार बुरशीनाशक आणि कीटकनाशकांच्या फवारण्या घेण्यात आल्या आहेत.

आगामी नियोजन

सध्या पिकाची वाढ अंतिम टप्प्यात आली आहे. साधारणपणे २० जानेवारीला शेवटचे पाणी देऊन पाणी बंद केले जाईल.

पिकाची पक्वतेची अवस्था पाहून साधारण फेब्रुवारीच्या शेवटच्या आठवड्यात किंवा मार्चच्या पहिल्या आठवड्यात हळद काढणीस सुरुवात केली जाईल.

खत व्यवस्थापन

बेसल डोसमध्ये सिंगल सुपर फॉस्फेट १५० किलो, जिप्सम १०० किलो प्रति एकर प्रमाणे मात्रा दिली.

लागवडीनंतर ३० दिवसानी सिंगल सुपर फॉस्फेट १०० किलो, युरिया ४५ किलो, म्युरेट ऑफ पोटॅश ५० किलो, सूक्ष्म अन्नद्रव्ये १० किलो, दुय्यम अन्नद्रव्ये ५० किलो, ह्युमिक ॲसिड ४ किलो प्रमाणे दिले.

लागवडीनंतर ६० दिवसांनी सिंगल सुपर फॉस्फेट १०० किलो, अमोनिअम सल्फेट ५० किलो, म्युरेट ऑफ पोटॅश ५० किलो, सूक्ष्म अन्नद्रव्य १० किलो, दुय्यम अन्नद्रव्ये ५० किलो, ह्युमिक ॲसिड ४ किलो प्रति एकर प्रमाणे दिले.

लागवडीनंतर ९० दिवसांनी फुटवे चांगले येण्यासाठी १२:६१:० हे विद्राव्य खत २५ किलो प्रमाणे ठिबकद्वारे देण्यात आले. त्यानंतर आठ दिवसांनी बोरॉन, कॅल्शिअम नायट्रेट, मॅग्नेशिअम सल्फेटची मात्रा दिली.

लागवडीनंतर १२० दिवसांनी १३:४०:१३ हे विद्राव्य खत १० किलो प्रमाणे दोन टप्प्यात दिले.

लागवडीच्या १८० दिवसानंतर पोटॅशिअम शोनाईट १० किलो, सूक्ष्म अन्नद्रव्ये ५ किलो प्रमाणे दिले.

- अनिल साबळे, ७३८७४००३१७

(शब्दांकन : कृष्णा जोमेगावकर)