सामान्य सल्ला

नवीन लागवड केलेल्या रोपांना पाणी देण्याची व्यवस्था करावी. तसेच रोपांना वरून सावली करावी.

फळझाडांच्या बुंध्याभोवती गवताचे आच्छादन करावे.

आंबा, काजू, चिकू, नारळ, सुपारी झाडाचे कडक उन्हापासून तसेच बुरशीजन्य रोगांपासून संरक्षण करण्यासाठी झाडाच्या बुंध्याला बोर्डो पेस्ट लावावी.

वाल, चवळी

फुलोरा ते शेंगा भरणे अवस्था

वाल, चवळी पीक फुलोऱ्यात येण्याची व दाणे भरण्याची अवस्था ओलाव्यासाठी अति संवेदनशील असते. या काळात पाण्याचा ताण पडू देऊ नये. वेळच्या वेळी पाणी देण्याची व्यवस्था करावी.

वाल पिकामध्ये शेंगा पोखरणारी अळी व घाटे अळीचा प्रादुर्भाव दिसून येण्याची शक्यता आहे. किडीचा प्रादुर्भाव सुरवातीला कोवळ्या कळ्यांवर दिसून येतो. त्यानंतर कीड शेंगामध्ये शिरून कोवळ्या दाण्यांवर उपजीविका करते. किडींचा प्रादुर्भाव दिसून आल्यास नियंत्रणासाठी कीडग्रस्त शेंगा काढून नष्ट कराव्यात.

शेतामध्ये पक्षी थांबे उभारावे.

फवारणी ः प्रतिलिटर पाणी

निंबोळी अर्क (५ टक्के ) किंवा ॲझाडिरॅक्टिन (१००० पीपीएम) २ ते ३ मि.लि किंवा

डायमेथोएट (३० टक्के प्रवाही) २ मि. ली.

याप्रमाणे १५ दिवसांच्या अंतराने दोन फवारण्या कराव्यात.

(टीप: ओल्या शेंगांची काढणी करावयाची असल्यास कीटकनाशकाची फवारणी घेणे टाळावे.)

मोहरी

फुलोरा ते शेंगा भरणे अवस्था

जमिनीच्या प्रकारानुसार मोहरी पिकास १२ ते १५ दिवसांच्या अंतराने पाण्याच्या ४ ते ५ पाळ्या द्याव्यात.

मोहरी पिकावर भुरी रोगाचा प्रादुर्भाव दिसून येण्याची शक्यता आहे. रोगग्रस्त भागावर पांढऱ्या बुरशीची वाढ दिसून येते.

प्रादुर्भाव दिसून येत असल्यास नियंत्रणासाठी फवारणी (प्रमाण प्रति लिटर पाणी)

गंधक (पाण्यात विरघळणारे ८० टक्के) २ ग्रॅम.

उन्हाळी भात

फुटवे अवस्था

भात खाचरात पाण्याची पातळी ५ सें.मी. पर्यंत नियंत्रित करावी.

भात पिकास फुटवे येण्याच्या अवस्थेत नत्र खताची दुसरी मात्रा ८७५ ग्रॅम युरिया प्रति गुंठा प्रमाणे देण्यात यावी.

पांढरा कांदा

वाढीची अवस्था

पुनर्लागवड केलेल्या कांदा पिकामध्ये गरजेनुसार बेणणी करून ८ ते १० दिवसांच्या अंतराने पाणी देण्याची व्यवस्था करावी.

भुईमूग

वाढीची अवस्था

भुईमूग पिकामध्ये पेरणीनंतर ३० ते ३५ दिवसांनी गरजेनुरूप खुरपणी करून घ्यावी. पेरणीनंतर ४५ दिवसांनी पिकाला स्वस्तिक अवजाराच्या साहाय्याने मातीची भर द्यावी.

भुईमूग पिकाला १० ते १२ दिवसांच्या अंतराने पाणी देण्याची व्यवस्था करावी.

चिकू

फळधारणा अवस्था

चिकू पिकामध्ये फुलकळी पोखरणाऱ्या अळीचा प्रादुर्भाव दिसून येण्याची शक्यता आहे. किडीच्या सर्वेक्षणासाठी निळ्या रंगाचा प्रकाश सापळा बागेत बसवावा. प्रादुर्भाव दिसून येत असल्यास नियंत्रणासाठी,

इमामेक्टीन बेन्झोंएट (५ टक्के एसजी) ४.५ ग्रॅम किंवा

डेल्टामेथ्रीन (२.८ टक्के प्रवाही) १० मिलि किंवा

लॅम्बडा सायहॅलोथ्रीन (५ टक्के प्रवाही) १० मिलि किंवा

प्रोफेनोफोस (४० टक्के प्रवाही) १० मिलि

प्रति १० लिटर पाण्यात या पैकी कोणत्याही एका कीटकनाशकाची फवारणी करावी.

कलिंगड

फळधारणा

कलिंगडाच्या फळांचे सूर्यप्रकाशापासून बचाव करण्यासाठी फळे भाताच्या पेंढ्याने किंवा गवताने झाकून घ्यावीत.

फळधारणा अवस्थेत असलेल्या कलिंगड पिकाला २ ते ३ दिवसांच्या अंतराने नियमित पाणी द्यावे. फळे काढणीपूर्वी आठवडाभर अगोदर पिकास देणे बंद करावे.

कलिंगड फळांवर टिचकी मारल्यास तयार

फळांचा ‘टण... टण’ असा आवाज

आल्यास, तयार फळाचा जमिनीलगतचा रंग पिवळसर झाल्यावर आणि देठाजवळील लतातंतू सुकल्यावर फळांची काढणी

करावी.

(टीप- कीडनाशक फवारणीचे प्रमाण

नॅपसॅक पंप किंवा हाय व्हॉल्यूम पंपासाठीचे आहे.)

हरभरा

फुलोरा अवस्था ते घाटे भरणे

हरभरा पिकास घाटे भरण्याच्या अवस्थेत पाणी देण्याची व्यवस्था करावी.

हरभरा पिकावर घाटे अळीचा प्रादुर्भाव दिसून येण्याची शक्यता आहे. किडीच्या अळ्यांमुळे पानांवर पांढरे डाग दिसून येतात आणि शेंडे खाल्ल्यासारखे दिसतात.

नियंत्रणासाठी शेतात एकरी दोन कामगंध सापळे लावावेत. तसेच एकरी दोन पक्षिथांबे लावावेत.

किडीचा प्रादुर्भाव दिसून येत असल्यास नियंत्रणासाठी (फवारणी ः प्रतिलिटर पाणी)

निंबोळी अर्क ५ टक्के किंवा

ॲझाडिरेक्टीन (३०० पीपीएम) ५ मिलि.

वांगी, मिरची

फुलोरा ते फळधारणा

वांगी पिकास नत्र खताची तिसरी मात्रा ४ ग्रॅम युरिया प्रति रोप पुनर्लागवडीनंतर दोन महिन्यांनी देण्यात यावी. मिरची पिकाला फळधारणेच्या वेळी नत्र खताची तिसरी मात्रा ३ ग्रॅम युरिया देण्यात यावी.

वांगी, मिरची, टोमॅटो पिकावर तुडतुडे व मावा किडींचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. तर काही ठिकाणी वातावरणामुळे त्याची शक्यता दिसते.

प्रादुर्भाव दिसून येत असल्यास नियंत्रणासाठी, फवारणी (प्रमाण प्रति लिटर पाणी)

डायमेथोएट (३० टक्के प्रवाही) १.५ मि.लि.

या रसशोषक किडींच्या व्यवस्थापनासाठी भाजीपाला पिकामध्ये पिवळे चिकट कागदाचे सापळे (१ सापळा प्रति गुंठा) लावावेत.

डॉ. विजय मोरे, ९४२२३७४००१,

(ग्रामीण कृषी मौसम सेवा योजना आणि कृषी विद्या विभाग, डॉ. बाळासाहेब सावंत कोकण कृषी विद्यापीठ, दापोली.)