Sugarcane Crop : यंत्राने ऊस तोडणी कोल्हापुरातील शेतकऱ्यांच्या मुळावर; टनाला ४.५ टक्के वजावटीचा तोटा

Kolhapur Sugarcane Season : कोल्हापूर विभागात विधानसभा निवडणुकीमुळे हंगाम संथ गतीने सुरू झाला आहे. दरम्यान कोल्हापूर आणि सांगली या दोन जिल्ह्यात ऊस तोडणीसाठी सुमारे २ हजार ५०० तोडणी मशीन यंत्रे कार्यरत असतात. मागच्या काही वर्षात यांत्रिकीकरणामुळे हंगामाला गती येत असली तरी यांत्रिकीकरणातून ऊस तोडणी वजावट ४.५ टक्के प्रतिटन केली जाते. कोल्हापूर जिल्ह्याचा विचार करता १ कोटी टन ऊस या यंत्राने तोडला जात असतो. यामध्ये शेतकऱ्यांचे सुमारे १४४ कोटींचे नुकसान होत असल्याची बाब समोर आली आहे.

२०२१ च्या हंगामात याबाबत राज्यपातळीवर कायदा झाला, मात्र तीन वर्षांनंतर अभ्यास करून यामध्ये बदल करणे अपेक्षित असताना कोणताही बदल झालेला नाही, याबाबत कार्यवाही व्हावी. अशी मागणी शेतकरी संघटना आणि शेतकऱ्यांमधून होत आहे.

आंदोलन अंकुश संघटनेचे अध्यक्ष धनाजी चुडमुंगे म्हणाले की, कारखाने शेतकऱ्यांच्या वजनातून ४.५ टक्के वजन कपात करतात हेच मुळात बेकायदेशीर आहे. कारण उसातून जादा पाला आला, तर सरासरी रिकव्हरी कमी होऊन शेतकऱ्यांची एफ.आर.पी कमी होईल. यात कारखान्याचे कसलेच नुकसान होत नाही. उलट मशीनने ऊस तुटल्यावर वजनात घट होऊन शेतकऱ्यांचे नुकसान होते. कारखाने कपात करून शेतकऱ्यांची दुहेरी रक्कम घेतात. शेतकऱ्यांच्या वजनातून मशीन तोड वजावट रद्द करण्यासाठी आम्ही उच्च न्यायालयात जाण्याच्या विचारात असल्याचे चुडमुंगे यांनी सांगितलं.

साखर उद्योगात ऊस तोडणीसाठी मजुरांची मोठ्या प्रमाणात कमतरता भासत आहे. यामुळे ऊस तोडणी आता यांत्रिकीकरणाच्या दिशेने जात आहे. यंत्राद्वारे वेगाने तोडणी होते. तोडणी व गाळप यातील कालावधी कमी होतो. त्यामुळे साखर उत्पादनात वाढ होत आहे. जिल्ह्यात स्थानिक ऊस मजूर सुमारे ५० हजार आणि बाहेरच्या जिल्ह्यातून, राज्यातून येणारे सुमारे ८० हजार मजूर आहेत.

मशीनची तोडणी शेतकऱ्यांच्या मुळावर

मशीनने उसतोड करण्यासाठी ४.५ टक्के वजावट वजनात केली जाते. म्हणजे १०० टन ऊस गेल्यास साडेचार टनाचे पैसे कारखाना कापून घेत आहे. मशीनला टनाला ५० रुपये तोडणीसाठी जादा घेतले जातात. उसाचे जास्त कंडके पडल्यामुळे रस जाऊन वजनात घट येते. यातच साडेचार टक्के वजनात कपात केली जाते. तसेच शेतात मशीन, ट्रॅक्टर फिरल्यामुळे मशागतीला जादा खर्च येतो, असे नुकसान शेतकऱ्यांचे होते.