Agriculture Transformer : शेतीपंप, डीपी बिघाडावर ‘कपॅसिटर’चा उतारा

Chhatrapati Sambhajinagar : अनिश्चित वीजपुरवठ्यामागील कारणांमध्ये मुख्य मुद्दा हा रोहित्र तथा ‘डीपी’मध्ये उद्भवणारे बिघाड हा आहे. रोहित्र बिघाड होण्याचे प्रमुख कारण म्हणजे रोहित्रावरील अतिरिक्त भार होय. यावर कृषी पंपावर कपॅसिटर वापरणे हा एक अतिशय प्रभावी उपाय म्हणून पुढे येतो आहे.

माहितीनुसार, कपॅसिटरच्या वापरामुळे व्होल्टेज सुधारते व विद्युतप्रवाह (करंट) कमी होतो. परिणामी पंप व रोहित्र बिघाड होण्याचे प्रमाण कमी होते हे वाशीम, लातूर, नांदेड जिल्ह्यांतील पथदर्शी प्रयोगातून दिसून आले आहे. सिंचनासाठी अनिश्चित वीजपुरवठा ही शेतकऱ्यांना सध्या भेडसावणाऱ्या अनेक समस्यांपैकी एक प्रमुख समस्या आहे.याचे निराकरण करण्यासाठी आयआयटी मुंबई, नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्प, कृषी विभाग आणि महावितरण यांच्यामार्फत बीड व वर्धा या जिल्ह्यांतील निवडक गावांमध्ये विजेसंबंधी उपक्रम राबविण्यात येत आहेत.

वाशीम जिल्ह्यातील मनभा व उंबरडा (ता. कारंजा), नांदेड जिल्ह्यातील धानोरा मक्ता (ता. लोहा), लातूर जिल्ह्यातील उमरगा येल्लादेवी (ता. अहमदपूर) या गावांमध्ये हा उपक्रम यशस्वी झाला. सद्यःस्थितीत शेतीपंपावर कपॅसिटर वापराबाबत शेतकऱ्यांना अद्ययावत माहिती नाही. दोन फेजच्या वीज लाइनचे रूपांतर तीन फेज करणारा जो कपॅसिटर (गड्डे) असतो त्यापेक्षा या उपक्रमातील कपॅसिटर वेगळा व अधिक लाभदायी आहे. याचा वापर तीन फेज असताना कृषिपंपावर करण्यात येतो.

बीड, वर्धा जिल्ह्यांतील दहा गावांत उपक्रम

आयआयटी मुंबईच्या माध्यमातून बीड जिल्ह्यातील सहा आणि वर्धा जिल्ह्यातील चार गावांमध्ये कृषीपंपावर कपॅसिटर वापराचे प्रात्यक्षिक दाखविणे सुरू आहे. बीड जिल्ह्यात बागपिंपळगाव, रुई, एकरूका, पिपळवंडी, शिवणी व तिगाव, तर वर्धा जिल्ह्यामध्ये रोहना, जुनोना, नंदपूर व कान्होली या गावांत हा उपक्रम सुरू आहे. या उपक्रमाअंतर्गत निवडलेल्या रोहित्रावरील सर्व शेती पंपावर आयआयटीमार्फत कपॅसिटर बसवले जात आहेत.

परिणामाची प्रत्यक्ष पाहणी करण्याचा सल्ला

प्रात्यक्षिकामध्ये योग्य कपॅसिटरची निवड कशी करावी, त्याची जोडणी/वापर व त्याचे परिणाम उदा. व्होल्टेज सुधारणे, करंट कमी होणे, पाण्याचे प्रवाह वाढणे हे शेतकऱ्यांसमोर प्रत्यक्ष दाखवले जात आहेत. ज्या गावात सदर उपक्रम सुरू आहे त्याचे परिणाम पाहण्यासाठी उर्वरित शेतकऱ्यांनी वरील गावातील निवडलेल्या रोहित्रांना अवश्य भेट द्यावी. याबद्दल अधिक माहिती हवी असल्यास जवळच्या महावितरण कार्यालयाशी संपर्क साधावा, असे आवाहन करण्यात आले आहे.