Fruit Crop Issue : मृग बहरातील फळपिकांसाठीचे हवामान धोके

Fruit Crop Management :

संत्रा : एकूण विमा संरक्षित रक्कम प्रति हेक्टर १,००,००० रुपये

हवामान धोका व कालावधी प्रमाणके (ट्रिगर) व नुकसान भरपाई रक्कम (प्रति/हेक्टर)

१) कमी पाऊस

ता. १५ जून ते १५ जुलै १) सदर कालावधीत एकूण १२४ मि.मी.पेक्षा कमी पाऊस झाल्यास नुकसान भरपाई रक्कम ५०,००० रुपये देय होईल.

२) सदर कालावधीमध्ये एकूण १२४ मि.मी. ते १५० मि.मी. पाऊस झाल्यास नुकसान भरपाई रक्कम १५,००० रुपये देय होईल.

(कमाल नुकसान भरपाई रक्कम ५०,००० रुपये)

२) पावसाचा खंड ता. १६ जुलै ते १५ ऑगस्ट १) सदर कालावधीमध्ये सलग १५ ते २१ दिवसांचा पावसात खंड पडून दिवसाचे जास्तीत जास्त तापमान सलग ३ दिवस ३५ अंश सेल्सिअस किंवा त्यापेक्षा जास्त राहिल्यास नुकसान भरपाई रक्कम २२,५०० रुपये देय राहील.

२) सदर कालावधीत सलग २१ दिवसांपेक्षा जास्त पावसाचा खंड पडल्यास तसेच दिवसाचे जास्तीत जास्त तापमान सलग ३ दिवस ३५ अंश सेल्सिअस किंवा त्यापेक्षा जास्त राहिल्यास ५०,००० रुपये नुकसान भरपाई देय राहील.

(२.५ मि.मी. पेक्षा कमी पाऊस पडला तरी तो खंड समजण्यात येईल.)

(कमाल नुकसान भरपाई रक्कम ५०,००० रुपये)

मोसंबी : एकूण विमा संरक्षित रक्कम प्रति हेक्टर १,००,००० रुपये

हवामान धोका व कालावधी प्रमाणके (ट्रिगर) व नुकसान भरपाई रक्कम (प्रति/हेक्टर)

१) कमी पाऊस

ता. १ जुलै ते ३१ जुलै १) सदर कालावधीत एकूण ७५ मि.मी. पेक्षा कमी पाऊस झाल्यास नुकसान भरपाई रक्कम ५०,००० रुपये देय होईल.

२) सदर कालावधीमध्ये एकूण ७५ मि.मी. ते १२५ मि.मी. पाऊस झाल्यास नुकसान भरपाई रक्कम १५,००० रुपये देय होईल.

(कमाल नुकसान भरपाई रक्कम ५०,००० रुपये)

२) पावसाचा खंड

ता. १ ऑगस्ट ते ३१ ऑगस्ट १) सदर कालावधीमध्ये सलग १५ ते २१ दिवसांचा पावसात खंड पडून दिवसाचे जास्तीत जास्त तापमान कोणत्याही दिवशी ३३ अंश सेल्सिअस किंवा त्यापेक्षा जास्त राहिल्यास नुकसान भरपाई रक्कम २२,५०० रुपये देय राहील.

२) सदर कालावधीत सलग २१ दिवसांपेक्षा जास्त पावसाचा खंड पडल्यास तसेच दिवसाचे जास्तीत जास्त तापमान सलग ३ दिवस ३३ अंश सेल्सिअस किंवा त्यापेक्षा जास्त राहिल्यास ५०,००० रुपये नुकसान भरपाई देय राहील.

(२.५ मि.मी. पेक्षा कमी पाऊस पडला तरी तो खंड समजण्यात येईल.)

(कमाल नुकसान भरपाई रक्कम ५०,००० रुपये)

मृग बहर २०२४ मध्ये संत्रा, मोसंबी, डाळिंब, पेरू, चिकू , लिंबू, सीताफळ, द्राक्ष या फळपिकांसाठी विमा योजना लागू केली आहे. यात विविध हवामान घटकांनुसार हवामान धोके निर्धारित केले असून, त्यानुसार नुकसान भरपाई देय होते. त्यामुळे हे हवामान धोके समजून घेणे शेतकऱ्यांसाठी आवश्यक आहे.

फळपीकनिहाय विमा संरक्षण प्रकार (हवामान धोके), विमा संरक्षण कालावधी आणि विमा योजनेत भाग घेण्याचा अंतिम दिनांक

अ.क्र. फळपिकाचे नाव विमा संरक्षण प्रकार

(हवामान धोके) विमा संरक्षण

कालावधी विमा योजनेत भाग घेण्याचा अंतिम दिनांक

१ संत्रा कमी पाऊस १५ जून ते १५ जुलै २५ जून २०२४

पावसाचा खंड १६ जुलै ते १५ ऑगस्ट

२ पेरु कमी पाऊस १५ जून ते १४ जुलै

पावसाचा खंड व जास्त तापमान १५ जुलै ते १५ ऑगस्ट

३ लिंबू कमी पाऊस १५ जून ते १५ जुलै

पावसाचा खंड १६ जुलै ते १५ ऑगस्ट

४ द्राक्ष (क) पाऊस, आर्द्रता व किमान तापमान १५ जून ते १५ नोव्हेंबर

५ मोसंबी कमी पाऊस १ जुलै ते ३१ जुलै ३० जून २०२४

पावसाचा खंड १ ऑगस्ट ते ३१ ऑगस्ट

६ चिकू जास्त आर्द्रता व जास्त पाऊस १ जुलै ते ३० सप्टेंबर

७ डाळिंब पावसाचा खंड १५ जुलै ते १५ ऑक्टोबर १४ जुलै २०२४

जास्त पाऊस १६ ऑक्टोबर ते ३१ डिसेंबर

८ सीताफळ पावसाचा खंड १ ऑगस्ट ते ३० सप्टेंबर ३१ जुलै २०२४

जास्त पाऊस १ ऑक्टोबर ते ३० नोव्हेंबर

चिकू : एकूण विमा संरक्षित रक्कम प्रति हेक्टर ७०,००० रुपये

हवामान धोका व कालावधी प्रमाणके (ट्रिगर) व नुकसान भरपाई रक्कम/हे.

जादा आर्द्रता व जास्त पाऊस

ता. १ जुलै ते ३० सप्टेंबर १) या कालावधीत सापेक्ष आर्द्रता सलग ५ दिवस ९० टक्क्यांपेक्षा जास्त राहिल्यास व प्रतिदिन २० मि. मी. किंवा त्यापेक्षा जास्त पाऊस सलग ४ दिवस झाल्यास ३१,५०० रुपये देय राहील.

२) या कालावधीत सापेक्ष आर्द्रता सलग १० दिवस ९० टक्क्यांपेक्षा जास्त राहिल्यास व प्रति दिन २० मि. मी. किंवा त्यापेक्षा जास्त पाऊस सलग ८ दिवस झाल्यास ७०,००० रुपये देय राहील.

(कमाल नुकसान भरपाई रक्कम ७०,००० रुपये)

पेरू : एकूण विमा संरक्षित रक्कम प्रति हेक्टर ७०,००० रुपये

हवामान धोका व कालावधी प्रमाणके (ट्रिगर) व नुकसान भरपाई रक्कम (प्रति/हेक्टर)

१) कमी पाऊस

ता. १५ जून ते १४ जुलै १) या कालावधीमध्ये ७६ ते १०० मि.मी. पाऊस झाल्यास रक्कम १४,००० रुपये नुकसान भरपाई देय होईल.

२) या कालावधीमध्ये ७६ मि.मी. पेक्षा कमी पाऊस झाल्यास रक्कम ३५,००० रुपये नुकसान भरपाई देय होईल.

(कमाल नुकसान भरपाई रक्कम ३५,००० रुपये)

२) पावसाचा खंड व जास्त तापमान

ता. १५ जुलै ते १५ ऑगस्ट १) या कालावधीमध्ये सलग १५ ते २१ दिवस पावसाचा खंड व कमाल तापमान ३२ अंश सेल्सिअस व त्यापेक्षा जास्त सलग तीन दिवस राहिल्यास नुकसान भरपाई रक्कम १४,००० रुपये देय होईल.

२) या कालावधीमध्ये सलग २१ दिवसांपेक्षा जास्त पावसाचा खंड व कमाल तापमान ३२ अंश सेल्सिअस व त्यापेक्षा जास्त सलग तीन दिवस राहिल्यास नुकसान भरपाई रक्कम ३५,००० रुपये देय होईल.

(कमाल नुकसान भरपाई रक्कम ३५,००० रुपये)

(२.५ मि.मी. पेक्षा कमी पाऊस पडला तरी तो खंड समजण्यात येईल.)

टीप :

१) सदर नुकसान भरपाई शासनाच्या महावेध प्रकल्प अंतर्गत स्थापित स्वयंचलित हवामान केंद्रावरून प्राप्त होणाऱ्या हवामान नोंदीनुसार निश्‍चित केली जाते.

२) अधिक माहितीसाठी शेतकऱ्यांनी आपल्या संबंधित विमा कंपनी, तालुका कृषी अधिकारी कार्यालयासाठी संपर्क साधावा.

(लेखक कृषी आयुक्तालयामध्ये कृषी संचालक (विस्तार व प्रशिक्षण) आहेत.)