Cotton Crop Damage : ‘आकस्मिक मर’ने कापूस उत्पादक हैराण

औरंगाबाद : मराठवाड्यात सुरुवातीच्या काळात सतत पाऊस (Heavy Rain), त्यानंतर पावसाची दीर्घ उघडीप, नंतर झालेल्या मोठ्या पावसामुळे कपाशीत पातेगळ (Cotton Leaf Fall), फुलगळ, आकस्मिक मरचा प्रादुर्भाव (Wilt Disease Outbreak Cotton) झाला आहे. आकस्मिक मरमुळे शेतामधील झाडे अचानक जागेवरच सुकत आहेत. पातेगळीचे प्रमाण कमालीचे असल्याने कापूस उत्पादक (Cotton Farmer) कमालीचा हैराण झाला आहे.

यंदा मराठवाड्यात १३ लाख ७३ हजार ५२१ हेक्‍टरवर कपाशीची लागवड झाली आहे. प्रारंभीच्या पावसाने कपाशीची वाढ खुंटली, तण वाढले, खत व्यवसस्थापन, आंतरमशागत, फवारणीचे नियोजन कोलमडल्याने कपाशीवर वाढीच्या अवस्थेतच संकट आले. काही काळ उघडिपीच्या उष्णतेनंतर आलेल्या सततच्या पावसाने पुन्हा एकदा कपाशीत फुलगळ, पातेगळ आणि ‘आकस्मिक मर’चा प्रादुर्भाव वाढला आहे.

हलक्‍या जमिनीत ‘आकस्मिक मर’चे प्रमाण २ ते ५ टक्के, मध्यम ते भारी जमिनीत १० ते ३० टक्‍क्‍यांपर्यंत आहे. पातेगळीचे प्रमाण काही ठिकाणी ३० ते ४० टक्‍क्‍यांपर्यंत असल्याने कापूस उत्पादक हतबल झाले आहेत. आधी सततचा पाऊस व त्यानंतर पावसाच्या प्रदीर्घ खंडाचा व त्यानंतर पुन्हा अति पावसाचा कपाशीच्या पिकावर मोठा परिणाम झाल्याचे शेतकरी सांगतात.

आकस्मिक मरचे आजघडीला पाहता यासाठी पोषक स्थिती कायम व शिफारशीत उपाययोजना न केल्यास ‘आकस्मिक मर’ वाढू शकते असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. ीर्घकाळ पाण्याचा ताण पडल्यानंतर जमिनीचे तापमान वाढलेले असते. अशावेळी सिंचन दिल्यास अथवा मोठे पाऊस पडल्यास झाडाला धक्का बसून अचानक झाड सुकते, झाडाची पाने गळतात. त्यामुळे उत्पादनात मोठे नुकसान होऊ शकते, अशी माहिती परभणीतील कृषी विद्यापीठाच्या कृषी तंत्रज्ञान माहिती केंद्राचे डॉ. जी. डी. गडदे, डॉ. डी. डी. पटाईत व कापूस संशोधन केंद्र नांदेडचे डॉ. ए. डी. पांडागळे यांनी दिली.

‘करपा’ व ‘दहिया’चाही प्रादुर्भाव

आकस्मिक मर प्रमाणेच औरंगाबाद जिल्ह्यातील तज्ज्ञांच्या पीक पाहणीत कपाशी पिकात ‘करपा’ व ‘दहिया’चा प्रादुर्भाव आढळून आला आहे. साधारणतः जूनच्या पहिल्या दुसऱ्या आठवड्यात लागवड झालेल्या व आज घडीला दाटलेल्या कपाशीत करपा व दहियाचा प्रादुर्भाव पाच ते दहा टक्‍क्‍यांपर्यंत आहे. वातावरणातील आर्द्रता वाढत गेल्यास हे प्रमाण वाढण्याची शक्‍यता नाकारता येत नसल्याचे कृषी विज्ञान केंद्राचे कार्यक्रम समन्वयक डॉ. किशोर झाडे म्हणाले. खरपुडी कृषी विज्ञान केंद्राचे कीटकशास्त्रज्ञ अजय मिटकरी म्हणाले, की ‘थ्रीप्स’चा प्रादुर्भाव जिल्ह्यात आढळला असून, आकस्मिक मरचे प्रमाण लक्षणीय आहे.