Banana Cultivation : खानदेशात कांदेबाग केळीची लागवड स्थिर

जळगाव ः खानदेशात कांदेबाग केळीची लागवड (Banana Cultivation) पूर्ण झाली आहे. अनेकांनी यंदा उतिसंवर्धित रोपांची लागवड (Banana Platation) केली आहे. ही लागवड सुमारे नऊ हजार हेक्टरवर स्थिर आहे. जळगाव जिल्ह्यात सर्वाधिक कांदेबाग केली लागवड आहे. सप्टेंबर, ऑक्टोबर व नोव्हेंबरमध्ये ही लागवड केली जाते.

या केळीची लागवड जळगाव जिल्ह्यात चोपडा, जळगाव, जामनेर, पाचोरा, भडगाव, यावल या भागांत केली जाते. अलीकडे रावेर, मुक्ताईनगरातही काही शेतकरी कांदेबाग केळीकडे वळले आहेत. मागील हंगामात दर्जेदार कांदेबाग केळीस कमाल २००० रुपये दर निर्यातदार कंपन्यांनी एक क्विंटलसाठी दिला होता.

दर चांगले होते. तसेच यंदाही दर चांगले मिळाले. यामुळे लागवड वाढेल, असा अंदाज होता. परंतु शेतकऱ्यांनी खर्च कमी करून दर्जेदार केळी उत्पादनाला पसंती दिली आहे. यामुळे क्षेत्र वाढलेले नाही. धुळे जिल्ह्यातील शिरपूर तालुक्यात सुमारे तीन हजार हेक्टरवर कांदेबाग केळी पीक आहे. नंदुरबारात तळोदा, अक्कलकुवा व शहादा तालुक्यांत काही शेतकऱ्यांनीच कांदेबाग केळी पीक घेतले आहे.

पीक सध्या जोमात आहे. रोपांची लागवडही बऱ्यापैकी आहे. १४, १५ रुपये प्रति केळीरोप, असे दर शेतकऱ्यांना पडले. मध्य प्रदेश व जळगाव जिल्ह्यातूनही रोपांची खरेदी करण्यात आली. पिकात एकदा आंतरमशागत, तणनियंत्रणाचे काम झाले आहे. तसेच खतांचा बेसल डोसही दिला जात आहेत. सप्टेंबरमधील बागेला दोनदा बेसल डोस शेतकऱ्यांनी दिला आहे.

कलिंगडाच्या आंतरपिकातून खर्चाचे नियोजन

जळगाव, चोपडा, जामनेरात या केळीत कलिंगडाचे आंतरपीकही शेतकरी साध्य करीत आहेत. यातून केळी लागवड, रोपे, खतांचा खर्च मिळवून घेण्याचे नियोजन आहे. थंडी वाढत आहे. यामुळे कांदेबाग केळी पिकाची अधिकची काळजी घ्यावी लागत आहे. रात्रीच्या वेळेस पाणी, खत व्यवस्थापन, बागेभोवती शेकोट्या आदी कामे शेतकरी करीत आहेत.

लागवडीसाठी कंदांचाही उपयोग

काही शेतकऱ्यांनी कंदांचा उपयोगही लागवडीसाठी केला आहे. त्यासाठी जामनेरातील तोंडापूर, रावेर, औरंगाबादमधील कन्नड, नंदुरबारमधील तळोदा, शहादा भागातूनही कंद आणले आहेत. प्रतिकंद तीन ते चार रुपये, असे दर मोजावे लागले आहेत.