संकरित नेपिअर चाऱ्याची लागवड कशी करावी ?

संकरित नेपिअर (Hybrid Nepiyar) हे उंच वाढणारे बहुवार्षिक चारा पिक (Fodder Crop) आहे. याचे खोड बाजरीच्या खोडासारखे असते कारण संकरित नेपिअर हे आफ्रिकन बाजरी आणि नेपियर गवताचे संकर आहे. संकरित नेपिअर गवताची लागवड एकदा केल्यानंतर तीन वर्षापर्यंत त्याच्यापासून उत्पादन घेता येते.

जमिनीची निवड

लागवडीसाठी कसदार, मध्यम ते भारी, चांगली निचरा होणारी जमीन निवडावी. एक खोल नांगरट करून तीन ते चार कुळवाच्या पाळ्या देऊन जमीन भुसभुशीत करावी.

सुधारित वाण

लागवडीसाठी फुले जयवंत (आर बी एन १३), फुले गुणवंत (आर बी एन २११-१२), बायफ-११ या सुधारित वाणांची निवड करावी.

पेरणीची वेळ

खरीपामध्ये जून ते ऑगस्ट दरम्यान पेरणी करावी. एका जागी एक ठोंब लावल्यास अठरा हजार पाचशे ठोंबे प्रति हेक्टरी लागतात.

खत व्यवस्थापन

प्रती हेक्टरी २० ते २५ टन शेणखत २२५ किलो नत्र, ७५ किलो स्फुरद, ६० किलो पालाश द्यावे. यापैकी ७५ किलो नत्र, ३७.५० किलो स्फुरद आणि ३० किलो पालाश प्रती हेक्टर पेरणीपूर्वी द्यावे. तीस किलोमीटर 37.50 ३० किलो पालाश बांधणीच्या वेळी (चार कापण्या नंतर) द्यावे. प्रत्येक कापणी नंतर ३० किलो नत्र प्रती हेक्टरी द्यावे. प्रत्येक कापणी नंतर खुरपणी करावी.

पाणी व्यवस्थापन

जमिनीचा प्रकार आणि हवामानानुसार पाण्याच्या पाळ्या ठरवाव्यात. सर्वसाधारणपणे १० ते १५ दिवसाच्या अंतराने पाण्याच्या पाळ्या द्याव्यात.

कापणी

संकरित नेपियर हे बहुवार्षिक पिक असल्याने पहिल्या कापणीनंतरच्या पुढील कापण्या पाच ते सहा आठवड्याच्या अंतराने करत राहाव्यात. असे केल्याने पिकाची वाढ जोमाने होण्यास मदत होईल. पहिल्या कापणीतून मिळणारे चाऱ्याचे उत्पादन कमी असते. मात्र त्यापुढील कापण्यामध्ये उत्पादन वाढत जाते.

स्त्रोत ः (कृषिदर्शनी ः महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी)