Tea Producer Assam : आसाममधील छोट्या चहा उत्पादकांच्या सशक्तीकरणाचा प्रयत्न

Tea Production : ईशान्येकडील आसाम हे राज्य चहाच्या मळ्यांसाठी जगभरात प्रसिद्ध आहे. आसाममधील छोटे चहा उत्पादक गेल्या २०० वर्षांपासून येथील चहा उद्योगाचा कणा बनले आहेत.

मात्र, दीर्घकाळापासून त्यांना चहासाठी किफायतशीर किंमत न मिळणे, पुरेशा संसाधनांचा अभाव आणि बाजारपेठेत मर्यादित प्रवेश आदी आव्हानांचा सामना करावा लागत आहे.

या आव्हानांवर मात करण्यासाठी ‘स्मार्ट टी व्हिलेज’च्या माध्यमातून व्यासपीठ उभारण्यात आले आहे. त्यातून सध्याच्या परिस्थितीत बदल घडवून शाश्वत उपायांतून छोट्या चहा उत्पादकांच्या सशक्तीकरणाकडे पाऊल टाकले आहे.

या चहा उत्पादकांसाठी चहा मंडळाच्या उपक्रमांना पूरक म्हणून ‘त्रिनिटिया’ या नावाने हा उपक्रम सुरू करण्यात आला आहे. या उपक्रमाचे व्यवस्थापकीय संचालक शतद्रू चट्टोपाध्याय म्हणाले, की मूल्य शृंखला पुढे जाण्यासाठी शेतकऱ्यांना हाताशी धरून स्पर्धात्मकता वाढविण्याचा हेतू यामागे आहे. आसाममध्ये सव्वा लाख चहा उत्पादक असले तरी त्यांना असंख्य आव्हानांचा सामना करावा लागत आहे.

आम्ही ‘स्मार्ट टी व्हिलेज’च्या माध्यमातून या आव्हानांवर मात करण्याचा प्रयत्न करत आहे. छोट्या चहा उत्पादकांना चांगल्या शेतीसाठी तसेच सामाजिक आणि पर्यावरणीय पद्धतींच्या सरावासाठी प्रोत्साहन देण्याचा या उपक्रमामागील प्राथमिक हेतू आहे.

यामुळे चहाच्या पानांचा दर्जा सुधारून या उत्पादकांना अधिक चांगले दर मिळतील. या उपक्रमात सहा दृष्टिकोनांचा स्वीकार करण्यात आला आहे. त्यात हवामान, पाणी, कार्बन, ज्ञान आणि ऊर्जा व बाजारपेठेचा समावेश आहे. या कार्यक्रमांतर्गत खराब झालेली माती पुनर्संचयित करून पाण्याचा तसेच खतांचा वापर कमी करून उत्पादकता सुधारण्यावर लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे.

छोट्या चहा उत्पादकांकडे कृषी क्षेत्राशी संबंधित अद्ययावत माहितीचा अभाव असतो. त्यामुळे, संबंधित गावांत आसाम कृषी विद्यापीठातील तज्ज्ञांचे ज्ञान दूरध्वनीच्या माध्यमातून व नियमित प्रशिक्षणातून पोचविले जाईल.

आम्ही जीवाश्म इंधनासाठी ऊर्जेचा वापर कमी करण्यासाठी सौर आणि बायोगॅस संयंत्रांच्या अधिक वापरावर भर देत आहोत. त्यातून छोट्या चहा उत्पादकांच्या उत्पादनाचा खर्च कमी होऊन त्यांना अधिक चांगली किंमत मिळेल, असेही त्यांनी नमूद केले.

वरिष्ठ सल्लागार गंगन बोरिया म्हणाले, की हा उपक्रम संपूर्ण भारतभर राबविण्यात येणार असला तरी आसामवर विशेष लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे. राज्यातील ६० टक्के चहा उत्पादकांपर्यंत पोचलो आहोत.

त्यात तिनसुखिया, दिब्रूगड, जोरहाट आणि उदयगुडी आदी जिल्ह्यांतील चहा उत्पादकांचा समावेश आहे. चहाच्या पानांच्या निकृष्ट दर्जाबद्दल नेहमी तक्रार केली जाते. त्यामुळे, चहा उत्पादकांना स्वमदत गट स्थापन करून अधिक चांगल्या कृषी पद्धतींचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहित करत आहोत, असेही त्यांनी नमूद केले.

आसाममधील छोटे चहा उत्पादक

१.२२ लाख

एकूण टक्केवारी

५२ टक्के