उन्हाळी मूग लागवडीचे तंत्र

मुगाच्या वैभव आणि बी.पी.एम.आर.१४५ या जाती रोगप्रतिकारक व अधिक उत्पादन देणाऱ्या आहेत. दोन ओळींत ३० सेंमी आणि २ रोपात १० सेंमी अंतर ठेवून पाभरीने मूग पेरावा. एकरी ५ ते ६ किलो बियाणे लागते.
High yielding varieties of Muga should be selected.
High yielding varieties of Muga should be selected.
Published on
Updated on

मुगाच्या वैभव आणि बी.पी.एम.आर.१४५ या जाती रोगप्रतिकारक व अधिक उत्पादन देणाऱ्या आहेत. दोन ओळींत ३० सेंमी आणि २ रोपात १० सेंमी अंतर ठेवून पाभरीने मूग पेरावा. एकरी ५ ते ६ किलो बियाणे लागते. मूग पिकासाठी जमीन ही मध्यम ते भारी असावी. त्या जमिनीत पाण्याचा निचरा चांगला होणाररा असावा. दोन ओळींत ३० सेंमी आणि २ रोपात १० सेंमी अंतर ठेवून पाभरीने मूग पेरावा. एकरी ५ ते ६ किलो बियाणे लागते. पेरणी केल्यावर पाणी व्यवस्थित देण्यासाठी ४ ते ५ मीटर रुंदीचे सारे ओढून घ्यावेत.

  • मूळकुजव्या रोगाच्या नियंत्रणासाठी प्रति किलो बियाण्याला ५ ग्रॅम ट्रायकोडर्मा अधिक २५ ग्रॅम रायझोबियम जिवाणू संवर्धकाची प्रक्रिया करावी. मूग पिकासाठी चवळी गटाचे रायझोबियम जिवाणू संवर्धन वापरावे. ट्रायकोडर्मामुळे बुरशीजन्य रोगाचे नियंत्रण होते. रायझोबियममुळे मुळावरील गाठी वाढून नत्राची उपलब्धता वाढते.
  • मुगामध्ये विविध जाती उपलब्ध आहेत. यामध्ये वैभव आणि बी.पी.एम.आर.१४५ या जाती रोगप्रतिकारक व अधिक उत्पादन देणाऱ्या आहेत. भुरी रोगाला प्रतिकारक्षम आहेत. कोपरगाव-१ या पारंपरिक जातीपेक्षा अधिक उत्पादन देणारे आहेत. कोपरगाव-१ ही जात जुनी असून, त्यावर भुरीचा मोठा प्रादुर्भाव होतो. त्यामुळे याची लागवड टाळावी.
  • लागवडीपूर्वी पूर्ण कुजलेले शेणखत मिसळावे. या खतांमुळे हवेतील ओलावा खेचून मुळांभोवती गारवा निर्माण होतो. या पिकासाठी २० किलो नत्र आणि ४० किलो स्फुरद म्हणजेच १०० किलो डीएपी प्रती हेक्टरी द्यावे. शक्यतो रासायनिक खते चांगल्या कुजलेल्या शेणखतामध्ये मिसळून बियाणालगत पेरून द्यावीत. म्हणजे त्याचा चांगला वापर होतो.
  • सुरुवातीपासूनच पीक तणविरहित ठेवणे ही पिकाच्या जोमदार वाढीसाठी आवश्यक बाब आहे. पीक २० ते २२ दिवसांचे असताना पहिली आणि ३०-३५ दिवसांचे असताना दुसरी कोळपणी करावी. कोळपणी नंतर दोन रोपांतील तण काढण्यासाठी लगेच खुरपणी करावी. पीक ३०-४५ दिवस तण विरहित ठेवणे हे उत्पादन वाढीच्या दृष्टीने आवश्यक असते.
  • पिकास फुले येत असताना आणि शेंगा भरण्याच्या अवस्थेमध्ये ओलाव्याची कमतरता भासू लागते. अशा परिस्थितीत पिकास पाणी देणे आवश्यक आहे. किंवा २ टक्के युरियाची फवारणी करावी.
  • जातींची निवड आणि उत्पादन 

    जात कालावधी (दिवस) उत्पादन (क्विं./हे.) वैशिष्ट्ये
    वैभव ७०-७५ १४-१५ भुरी रोग प्रतिकारक्षम, टपोरे हिरवे दाणे
    पी.के.व्ही.ए.के.एम-४ ६५-७० १२-१५ अधिक उत्पादन, मध्यम आकाराचे दाणे, एकाच वेळी पक्वता, रोग प्रतिकारक.
    पी.के.व्ही. ग्रीन गोल्ड ७०-७५ १०-११ मध्यम आकाराचे दाणे, एकाच वेळी पक्वता, भुरी रोग प्रतिकारक्षम.
    बी.एम.२००२-०१  ६५-७० १२-१४ टपोरे दाणे, लांब शेंगा, भुरी रोग प्रतिकारक्षम, अधिक उत्पादन, एकाच वेळी पक्वता.
    बी.एम.२००३-०२ ६५-७० १२-१४ टपोरे दाणे, लांब शेंगा, भुरी रोग प्रतिकारक्षम, अधिक उत्पादन.
    बी.पी.एम.आर.१४५ ६५-७० १२-१४  टपोरे हिरवे दाणे, लांब शेंगा, भुरी रोग प्रतिकारक्षम.
    उत्कर्षा ६५-७० १२-१४  अधिक उत्पादन, टपोरे हिरवे दाणे.  

    संपर्क : डॉ. दीपाली कांबळे, ९४२०२१२२७१ (कृषी विज्ञान केंद्र, बदनापूर, वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी)

    Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com