परसात कोणत्या कोंबड्या पाळाव्यात ?

परसातील कुक्कुटपालन केल्याने अतिरिक्त उत्पन्नाबरोबरच कुटुंबाची प्राणीजन्य प्रथिनांची गरज सुद्धा भरून काढता येते.  देशी कोंबड्याची अंडी आणि मांस उत्पादनक्षमता सहसा कमी असते. परंतु सुधारित कोंबड्यांच्या जाती वापरून हे उत्पन्न वाढविणे शक्य आहे.

वनराजा-  हैदराबाद येथील कुक्कुटपालन प्रकल्प संचालनालय (ICAR) द्वारे विकसित, परसातील कुक्कुटपालनासाठी विकसित केलेली अंडी आणि मांस उत्पादनासाठी योग्य अशी जात. उत्तम रोगप्रतिकारशक्ती आणि कमी खाद्यात जास्त उत्पादन देणारी हि जात आहे.

या पक्ष्यांमध्ये विविध रंगाची पिसे असून दिसायला आकर्षक असतात. योग्य आहार व्यवस्थापन केल्यास नराचे ८ ते १० आठवड्याच्या वयात एक ते सव्वा किलो वजन मिळते. मादी एका वर्षात १६० ते १८० अंडी देऊ शकते.

कोंबड्यांच्या सामान्य रोगांच्या विरोधात उत्तम प्रतिकार क्षमता आहे. तुलनेनं हलक्या वजनामुळं आणि गुडघा ते घोट्यापर्यंतच्या लांब शरीरामुळं,  हे पक्षी परभक्षी पक्ष्यांपासून स्वतःचं रक्षण करु शकतात, कारण परसदारी पाळलेल्या कोंबड्यांना याचा धोका अधिक असतो.

गिरीराज - अंडी व मांस अशा दुहेरी उत्पादनासाठी या पक्ष्यांचा वापर केला जातो. २० ते २२ आठवड्यानंतर हे पक्षी अंडी द्यायला सुरुवात करून १०० ते ११० अंडी मिळू शकतात. पूर्ण वाढ झालेल्या नर पक्षाचे वजन ३ ते ३.५ किलो तर पूर्ण वाढ झालेल्या मादी पक्ष्याचे वजन २.५ ते ३ किलोपर्यंत भरते.

ग्रामप्रिया – ही परसातील कुक्कुटपालनायोग्य दुहेरी अशी जात आहे.  ग्रामीण आणि आदिवासी भागातील मुक्त शेतीसाठी उपयुक्त. १५ आठवड्यात वजन १.२ ते १.५ किलो मिळत असून १६० ते १८० अंडी देण्याची क्षमता असलेली. सोबतच अंडी आकाराने मोठी ५७ ते ५९ ग्रॅम आणि तपकिरी रंगाची असतात. तंदूरी पदार्थ बनवण्यास योग्य असं मांस असलेली ही कोंबडी आहे.

श्रीनिधी - परसातील कोंबडी (Hen) पालनयोग्य दुहेरी कामांसाठी योग्य अशी जात. विविध रंगी पिसारा आणि उत्तम रोग प्रतिकार क्षमता असलेली. तपकिरी रंगाची आकाराने मोठी ५३ ते ५५ ग्रॅम वजनाची. ६ आठवडयात ५०० ते ६०० ग्रॅम वजन मिळत असून दरवर्षी १४० ते १५० अंडी देण्याची क्षमता आहे.

हितकारी  -  हिला आपण उघड्या गळ्याची (Nacked Neck) संकरीत जात असंही म्हणतो. कारण हिच्या मानेच्या जागेवर पिसे नसतात, या पक्ष्यांची मान पूर्णतः उघडी असते. ही तुलनेने मोठ्या आकाराची आणि लांब नळीदार मानेची असते. मानेच्या पुढल्या भागात केवळ थोडेसे पंख दिसून येतात. नर कोंबडे पक्वावस्थेत आल्यावर उघडी त्वचा लाल रंगाची होते. २० आठवड्यांला शरीराचे वजन एक किलो इतके भरते. वार्षिक अंड्याच उत्पादन ९९ इतकं मिळते.

स्वर्णधारा-  सन २००५ मध्ये ही जात वापरात आणली गेली. स्वर्णधारा कोंबड्यांची उच्च अंडी उत्पादनाची क्षमता असून एका वर्षात गिरीरीज कोंबडीपेक्षा १५-२० अंडी अधिक देते. इतर स्थानिक जातींच्या तुलनेत त्यांची वाढ चांगली होते.

गिरीराजा (Girirraja) जातीच्या तुलनेत आकाराने लहान आणि हलक्या वजनाची असते. जंगली मांजर आणि कोल्ह्यांसारख्या परभक्षी प्राण्यांपासून पळून जाण सोप्प जात म्हणून परसदारातील संगोपनासाठी त्या चांगल्या आहेत.

या पक्षाचं संगोपन त्याची अंडी आणि मांसासाठी केले जाते. २२-२३ व्या आठवड्यात मादी अंदाजे ३ किलो वजनाची होते तर नर अंदाजे ४ किलो वजनाचे होतात. स्वर्णधारा कोंबड्या एका वर्षात अंदाजे १८०-१९० अंडी देतात. परसदारातील संगोपनासाठी त्या चांगल्या आहेत