Gender classified Artificialv Insemination : भारतात देशी गायीच्या उच्च प्रजाती असून यामध्ये प्रामुख्याने गीर, लालसिंधी व साहिवाल या गाईंच्या दुधाला प्रचंड मागणी असते. देशी गायीमध्ये आजही पैदाशी करिता कृत्रिम रेतनाचा वापर कमी असून वळू चा वापर अधिक आहे.
म्हणजेच या देशी गायींमध्ये वळूद्वारे नैसर्गीक रेतन करुन वासरांची पैदास केली जाते. या पैदाशीतून नर, मादी वासरे जन्माला येतात. वाढत्या यांत्रिकीकरणामुळे बैलांना कमी मागणी असते. याशिवाय नर वासरांच्या कमी वापरामुळे बैलापासून फायदा मिळत नाही.
त्यामुळे प्रत्येक वेताला मादी वासरु मिळाव अशी प्रत्येक पशूपालकाची इच्छा असते. मात्र हे नैसर्गीक रेतनातून शक्य होत नाही. आता लिंग वर्गीकृत रेतमात्रेचे कृत्रीम रेतन करुन प्रत्येक वेताला मादी वासरे मिळवता येतात.
पशुवैद्यकीय क्षेत्रातील हे अद्ययावत तंत्रज्ञान पूर्वी ब्राझील, अमेरिका अशा देशांमध्ये होते. हेच तंत्रज्ञानआता महाराष्ट्रात विकसित झाले असून देशी गायीमध्ये हे तयार करण्यात आले आहे.
कृत्रिम रेतन रेतन म्हणजे काय तर एका सिद्ध वळूची विर्यमात्रा शास्त्रीय पद्ध्तीने संकलित करून वीर्याची शीत तापमानाला साठवणूक करून माजावर आलेल्या गायी-म्हशींच्या गर्भाशयात नळीद्वारे योग्य वेळी, योग्य ठिकाणी सोडणे.
लिंगवर्गीकृत कृत्रिम रेतन तंत्रामध्ये वळूच्या वीर्यातील एक्स व वाय गुणसूत्रे असणारे शुक्राणू वेगळे केले जातात. एक्स गुणसूत्र असणाऱ्या शुक्राणूंचे वीर्यकांडेद्वारे कृत्रिम रेतन केल्यामुळे फक्त मादी कालवडी तयार होतात.
या वीर्यकांडीचा रेतनाकरिता वापर केल्यास जवळपास ९९ % इतकी मादी वासरे मिळण्याचे प्रमाण असतं. गाय गाभण राहण्याचे प्रमाण ३० ते ४० % असतं. प्रथम गाभण राहणाऱ्या गाईमध्ये हे प्रमाण अधिक असतं.
आता पाहुया लिंगवर्गीकृत कृत्रिम रेतनाचे फायदे काय आहेत ते...
लिंगवर्गीकृत कृत्रिम रेतनामुळे नर वासरे तयार होत नसल्यामुळे प्रत्येक गायीपासून चार ते पाच जास्तीची मादी वासरे तयार होतात.
यामुळे कमी वेळेत जास्त प्रमाणात उच्च प्रतीची पुढची पिढी निर्माण होते.
बैलाच्या कमी वापरामुळे व मागणी नसल्यामुळे पशुपालकांकडे नको असलेली नर वासरे तयार होत नाहीत आणि वळू संगोपनाचा अतिरिक्त खर्चही टाळता येतो.
गाभण गाईंना विकताना जास्त किंमत मिळाल्यामुळे पशुपालकाचा फायदा होतो. देशी गायीच्या प्रजातीमध्ये गीर, लालसिंधी साहिवाल यांच्या वीर्यकांडी सध्या उपलब्ध झाली आहेत.
या विर्यकांड्याची सरासरी किंमत नऊशे ते एक हजारा पर्यंत असते. अशा वीर्यकांडीचा वापर केल्यास दूध उत्पादन व उच्च वंशावळीची पिढी कमी वेळेत मोठ्या संख्येने तयार होते.
ॲग्रोवनचे सदस्य व्हा
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.