गणेश कोरे

Grape Farming Management : पुणे जिल्ह्यातील नारायणगाव भागात घेतल्या जाणाऱ्या रंगीत द्राक्षांची गुणवत्ता अत्यंत चांगली असते. याच नारायणवाडी- नारायणगाव येथील गणेश म्हेत्रे शरद सीडलेस व जंबो या वाणांच्या द्राक्षांचे निर्यातक्षम उत्पादन घेत आहेत.

पुणे जिल्ह्यातील नारायणगाव (ता. जुन्नर) परिसर गुणवत्तापूर्ण द्राक्ष उत्पादनासाठी प्रसिद्ध आहे. या भागात येणाऱ्या रंगीत द्राक्षवाणांची गुणवत्ताही सरस असते. याच नारायणावाडी- नारायणागावयेथील गणेश श्रीपाद म्हेत्रे अनेक वर्षांपासून द्राक्षशेतीत आहेत. पूर्वी ते स्थानिक बाजारपेठेत द्राक्षांची विक्री करायचे.

मात्र हवामान बदलांचे परिणाम, अवकाळी पाऊस, तापमानातील चढउतार आदी बाबींमुळे व्यवस्थापनावरील खर्च वाढू लागला. त्यामुळे द्राक्षशेतीचे आर्थिक गणित विस्कळित झाले.द्राक्षाचे निर्यातक्षम उत्पादन घ्यायचे, बाहेरील देशांना निर्यात करायची व अर्थकारण वाढवायचे असे त्यांनी ठरविले.

अन्य द्राक्ष उत्पादकांची उदाहरणे देखील त्यांच्यासमोर होती. त्यादृष्टीने पीक व्यवस्थापनात सुधारणा केली आहे. अलीकडील वर्षांपासून शरद सिडलेस दीड एकर तर जम्बो (कळंब) साडेतीन एकर या रंगीत वाणांच्या द्राक्षांचे ते एकूण पाच एकरांत उत्पादन घेत आहेत.

शेतीतील व्यवस्थापन

गणेश यांच्याकडे पूर्वी दीड एकर डाळिंब होते. मात्र पाच-सहा वर्षांपूर्वी त्यांनी हे पीक घ्यायचे थांबवून केवळ द्राक्षावरच लक्ष केंद्रित केले. दोन टप्प्यात गोडी छाटणी केली जाते. या छाटणीच्या एक महिना आधी दरवर्षी एकरी दोन ते तीन गाड्या शेणखताचा वापर केला जातो.

व्यवस्थापनासाठी अनुभवी सहकाऱ्यांचा सल्ला गणेश घेतात. त्यांनी एका हवामान संदेश व सल्ला देणाऱ्या कंपनीची सेवा घेतली असून त्यानुसार प्रतिबंधक फवारण्यांचे नियोजन केले जाते. इलेक्ट्रोस्टॅटिक फवारणी यंत्र भाडेतत्वावर आणून त्याच्या साह्याने संजीवकांच्या तीन अवस्थेत फवारण्या केल्या जातात.

मण्यांना ‘सन बर्निंगहोऊ नये यासाठी कागदी आच्छादन लावण्यात येते. पाणी उतरल्यानंतर कागद काढण्यात येतात. जातात. रंगीत द्राक्षांचे एकरी सुमारे सहा ते सात टन उत्पादन गणेश घेतात. त्यातील ८० टक्के माल निर्यातक्षम गुणवत्तेचा असतो. दोन ते तीन निर्यातदार कंपन्यांना माल पुरविला जातो. त्यास प्रति किलो ६० रुपयांच्या पुढे व ८० ते १०० रुपयांपर्यंत दर मिळतो.

कमाल दर ११० ते १२० रुपयांपर्यंत मिळवण्यातही गणेश यशस्वी झाले आहेत. चीन, बांगला देश व आखाती देशांत हा माल पाठवण्यात येतो. देशांतर्गत बाजारपेठेत, मुंबई, दिल्ली, बंगळूर, कोलकता, सूरत आदी ठिकाणी विक्री होते. यंदा रमझानचा महिना द्राक्ष हंगामात असल्याने दुबई आणि आखाती देशांतून चांगली मागणी राहण्याचा अंदाज आहे. त्यामुळे दरही १०० रुपयांपर्यंत मिळण्याचा अंदाज गणेश यांना आहे.

- गणेश म्हेत्रे ९९७०७२४१२९