प्रयत्नवाद, सातत्याने प्रयोग करण्यातला उत्साह, दुग्धव्यवसाय, सविस्तर नोंदींसह शेतीचा ताळेबंद आदी अनेक वैशिष्ट्य़े कान्हादेवी (जि. नागपूर) येथील राम दशरथ लांजेवार यांची सांगता येतील. बेरड जातीचे कोंबडीपालन हे त्यांचे सर्वांत महत्त्वाचे वैशिष्ट्य़. अर्धा एकर शेती असूनही करार शेती करून प्रयत्नवादातून समाधानी व आर्थिक दृष्ट्य़ा स्थिर होता येते हे त्यांनी सिद्ध केले आहे. नागपूर जिल्ह्यातील कान्हादेवी (ता. पारशिवणी) येथील राम लांजेवार यांची जेमतेम अर्धा एकर शेती. सुमारे १५ एकरांत ते करार शेती करतात. भातशेती, त्याला पूरक व्यवसायांची जोड देत त्यांनी शेतीच्या अर्थकारणाची घडी बसवली आहे. भातशेती

शेतीपूरक व्यवसायांची जोड दुग्धव्यवसाय लांजेवार यांनी कसायाकडून जादा दराने गाय विकत घेत संगोपन केले. त्यानंतर गायींच्या संगोपनाची अधिक ओढ लागली. त्यानंतर व्यवसायात झोकून दिले. सुरुवातीला बंदिस्त गोपालन होते. आता मुक्त गोठा पद्धतीचा अंगीकार केला आहे. शेतात २४ तास लक्ष देता यावे यासाठी १९९१ मध्ये गावातील घराला सोडचिठ्ठी देत टीनपत्र्यांचा वापर करून छोटासा निवारा शेतातच बांधला. आपल्या निवाऱ्यापेक्षा सिमेंटचा गोठा बांधत जनावरांच्या निवाऱ्याची अधिक काळजी घेतली. नवा गोठा ६० बाय २५ फूट आकाराचा आहे. सध्या १४ गायी आहेत. त्यात ११ गीर, साहिवाल व राठी प्रत्येकी १, दोन म्हशी व लहान अशी एकूण ३२ जनावरे आहेत. दूधविक्री

कुकूटपालनाचा आदर्श लांजेवार यांच्या शेतीचे मुख्य वैशिष्ट्य़ म्हणजे बेरड जातीच्या कोंबड्यांचे ते संगोपन करतात. ही जात चवीला चांगली आहे. रोगप्रतिकारक क्षमता चांगली आहे असे ते सांगतात. नागपूर येथील सावजी भोजनालयात या कोंबड्यांच्या मांसाला सर्वाधिक मागणी राहते. तीन ते चार कोंबड्यांपासून सुरू केलेल्या कुकूटपालनात त्यांनी आज भरारी घेतली आहे. मध्यंतरी त्यांच्याकडील कोंबड्याची संख्या हजारांवर पोचली. सध्या ४५५ कोंबड्या आहेत. कमी खर्चीक व्यवसायाची रचना

लॉकडाऊनमध्ये नुकसान यंदा ब्रॉयलर पक्षांचे संगोपन सुरू केले होते. मात्र लॉकडाऊनमध्ये सुमारे साडे १० हजार कोंबड्यांचे नुकसान होऊन आठ लाख रुपयांचा आर्थिक फटका बसला. सध्या या कोंबड्यांच्या संगोपनाची जबाबदारी मित्राकडे सोपवली आहे. मत्स्यपालन

शेतीतील अन्य वैशिष्ट्य़े

अ‍ॅग्रोवनचा संग्रह लांजेवार ॲग्रोवनच्या साह्याने शेती करतात. सन २०१० पासून अ‍ॅग्रोवनच्या अंकांचा संग्रह त्यांच्याकडे पाहण्यास मिळतो. अ‍ॅग्रोवनमुळेच प्रयोगशीलतेला उत्तेजन मिळाल्याचे ते आत्मविश्‍वासाने सांगतात.

ताळेबंद ठेवला अनेक वर्षांपासून शेतीतील कामे, मजूर व अन्य व्यवस्थापन यांच्या नोंदी ठेवल्या आहेत. त्यातून शेतीचा ताळेबंद दरवर्षी समजून अर्थकारण भक्कम करण्यास मदत होते. संपर्क- राम लांजेवार- ९७६५४४४२१९