अनिल जाधव
पुणेः आंतरराष्ट्रीय बाजारात आज सोयाबीन (Soybean) आणि सोयातेलाच्या (Soyaoil) दरात सुधाऱणा पाहायला मिळाली. मात्र सोयापेंडचे (Soyacake) दर काहीसे नरमले होते. तर देशातील बाजार स्थिर होता. देशातील सोयाबीन वायदे सुरु झाल्यास सोयाबीन बाजाराला (Soybean Market) आधार मिळू शकतो, असा अंदाज जाणकारांनी व्यक्त केलाय.

सरकारने सोयाबीनसह सात शेतीमालाच्या वायद्यांवरील बंदी पुढील एक वर्षासाठी कायम ठेवली. त्यामुळे सोयाबीन उत्पादक शेतकऱ्यांसोबतच, व्यापारी आणि उद्योगांचाही हिरमोड झाला. खाद्यतेल रिफायनरिंची संघटना असलेल्या साॅल्वेंट एक्सट्राक्टर्स असोसिएशन ऑफ इंडियानं सरकारकडे पामतेल आणि सायातेलाच्या वायद्यांवरील बंदी मागे घेण्याची मागणी केली. ही मागणी पुढे रेटण्यासाठी उद्योग पातळीवर हालचालीही सुरु आहेत.

सरकारनं सोयाबीनचे वायदे सुरु केल्यास सोयाबीन बाजारालाही आधार मिळू शकतो. वायदे सुरु झाल्यास दरात क्विंटमागं २०० ते ३०० रुपयांपर्यंत सुधारणा होऊ शकते, असा अंदाज सोयाबीन बाजारातील जाणकारांनी व्यक्त केलाय. कारण वायद्यांमुळं बाजारात पारदर्शकता येते. छोटे व्यापारी, प्रक्रियादार आणि गुंतवणूकदारांना जोखीम व्यवस्थापन करत येते. त्यामुळं बाजारात गुंतवणूकही वाढते. ही स्थिती शेतकऱ्यांच्या शेतीमाल बाजाराला पूरक असते. यामुळं सोयाबीनचे वायदे सुरु होणं गरजेचं आहे. 

पाठपुरावा आवश्यक
सरकारनं सोयाबीनचे वायदे सुरु करावेत, यासाठी पाठपुरावा करावा लागेल. शेतकऱ्यांनाच त्यासाठी पुढाकार घ्यावा लागेल. शेतकऱ्यांनी आपल्या भागातील शेतकरी नेते, आमदार, खासदार आणि राजकीय पक्षांकडे वायदे सुरु करण्याची मागणी लावून धरावी. यामुळं सरकारवर दबाव वाढू शकतो, असंही काहीजण सांगत आहेत.

देशातील बाजार
सरकारनं वायदेबंदी कायम ठेवली तरी अपेक्षेप्रमाणं सोयाबीन बाजारावर त्याचा परिणाम जाणवला नाही. देशातील सोयाबीन दर आजही कायम होते. देशात सोयाबीनला सरासरी प्रतिक्विंटल ५ हजार २०० ते ५ हजार ५०० रुपये दर मिळाला.

आंतरराष्ट्रीय बाजार
तर आंतरराष्ट्रीय बाजारात आज सोयाबीन आणि सोयातेलाच्या दरात काहीशी सुधारणा झाली. मात्र सोयापेंडचे दर किंचित नरमले होते. आज सोयाबीनचे वायदे १४.८२ डाॅलर प्रतिटनांवर बंद झाले. भारतीय रुपयात हा दर ४ हजार ५५० रुपये प्रतिक्विंटल होतो.

दरातील फरक
म्हणजेच देशातील सोयाबीन दर सध्या ८ ते १ हजार रुपयांनी जास्त आहेत. मात्र अमेरिकेचं सोयाबीन जीएम असतं, तर आपलं सोयाबीन नाॅन जीएम. त्यामुळं भारतीय सोयाबीनचे दर जास्त असतात.

काय राहील दरपातळी
देशातील सोयाबीन बाजार टिकून राहू शकतो. यंदाच्या हंगामात शेतकऱ्यांना सरासरी किमान ५ हजार ते ६ हजार रुपये दर मिळू शकतो. त्यामुळं शेतकऱ्यांनी बाजाराचा आढावा घेऊन टप्प्याटप्प्यानं सोयाबीनची विक्री करावी, असं आवाहन जाणकारांनी केलंय.