Poultry planning
Poultry planning 
कृषी पूरक

कुक्कुटपालन नियोजन

मुकुंद पिंगळे

 पिलांची (चिक्स) नवीन बॅच ५ मार्च रोजी आणण्यात आली. सध्या ही पिले १० दिवसांची झाली आहेत. वाढीच्या अवस्थेत पूर्वनियोजन व योग्य व्यवस्थापन केल्यास चांगले परिणाम मिळतात, असा माझा अनुभव आहे.   नाव :  सतीश पोपट कुळधर गाव: सायगाव, ता. येवला, जि. नाशिक कोंबड्यांची संख्या :  १२ हजार शेडचा आकार :   ६०० बाय ३० फूट मी करार पद्धतीने कुक्कुटपालन करतो. त्यानुसार एक बॅच पूर्ण झाल्यानंतर पुन्हा नवीन बॅचची प्लेसमेंट करण्याचे नियोजन असते. त्यापूर्वी शेडची स्वच्छता आणि निर्जंतुकीकरण या बाबी महत्त्वाच्या असतात. त्यावरच कोंबड्यांची किमान मरतुक, अपेक्षित वाढ आणि वजन अवलंबून असते.  पिलांची (चिक्स) नवीन बॅच ५ मार्च रोजी आणण्यात आली. सध्या ही पिले १० दिवसांची झाली आहेत. वाढीच्या अवस्थेत पूर्वनियोजन व योग्य व्यवस्थापन केल्यास चांगले परिणाम मिळतात, असा माझा अनुभव आहे.   पिले आणण्यापूर्वीचे नियोजन 

  • माझ्या इथे प्रत्येक बॅच ही १२ हजार क्षमतेची असते. त्यानुसार नवीन बॅचसाठी करार केलेल्या कंपनीकडे पिल्लांची मागणी नोंदवली होती. 
  • बॅच आणण्यापूर्वी शेडचे पडदे, खेळती हवा यांचा आढावा घेण्यात आला. 
  • पिले येण्‍यापूर्वी शेडमधील चीक फिडर व ड्रिंकर स्वच्छ करण्यात आले. तसेच पिल्लांच्या संख्येनुसार खाद्य आणि पाण्याची भांडी ठेवण्यात आली. 
  • स्वच्छता, निर्जंतुकीकरण करून बेडवर चुना मारून भाताचे तूस पसरवून घेतले. पिल्लांची बैठक तुसाच्या गादीवर असल्याने ते कोरडे राहील, याकडे विशेष लक्ष द्यावे लागते. गरजेनुसार आवश्‍यक त्या ठिकाणी तूस टाकले जाते. 

    • ब्रूडिंग नियोजन 

  • पिले आल्यानंतर पहिले २ आठवडे ब्रूडिंग प्रक्रिया महत्त्वाची असते. त्यासाठी ब्रूडर किंवा देशी शेगडीच्या माध्यमातून उष्णता दिली जाते. यामध्ये कोळसा किंवा लाकूड वापरून उष्णता देण्यापूर्वी धूर गेल्यानंतर शेगडी शेडमध्ये ठेवली जाते. 
  • प्लेसमेंट करण्यापूर्वी ब्रूडिंगची जागा अगोदर ६ तास गरम करून ठेवली जाते. उष्णता वाढल्यास पडदे वर करून किंवा शेगडी काढून घेतली जाते. आणि तापमान कमी झाल्यास पुन्हा पडदे बंद केले जातात.

    • खाद्य व पाणी व्यवस्थापन 

  • पिले आल्यानंतर प्रथम त्यांना गूळपाणी देण्यात आले. 
  • खाद्यासाठी चीक फिडर्सचा तर पाणी देण्यासाठी चीक ड्रिंकरचा वापर केला आहे.
  • खाद्य आणि पाण्याची भांडी योग्य उंचीवर ठेवण्यात आली आहेत. जेणेकरून त्यांचा पिल्लांना योग्य वापर होईल.
  • पिल्लांना स्वच्छ, निर्जंतुक पाणी दिले जाते. पिल्लांना वेळेच्या वेळी खाद्य पुरविले जाते. खाद्य हे कोरड्या ठिकाणी व उंचीवर ठेवतो.
  • सुरवातीला प्रति पिल्लू १३ ग्रॅम प्रमाणे खाद्य दिले जाते. पुढे दर दिवसाला ३ ग्रॅम प्रमाणे त्यात वाढ केली जाते. सध्या प्रति पिलू ३२-३५ ग्रॅम प्रमाणे खाद्य देत आहे.

    • पुढील २० दिवसांचे नियोजन 

  • पिलांची वाढ होईल त्याप्रमाणे खाद्य आणि पाण्याची भांडी वाढविली जातील.
  • प्रतिजैविक भुकटी ही पाण्यातून दिली जाईल. यासह रोगप्रतिकारक शक्ती वाढीसाठी तज्ज्ञांच्या शिफारशीनुसार औषधे देणार आहे.
  • पिलांना सहाव्या दिवशी पहिले लसीकरण केले आहे. लसीकरण हे वेळापत्रकानुसार थंड वातावरणात सायंकाळी केले जाते. 
  • उन्हाळ्यातील वाढत्या तापमानामुळे पिल्लांमध्ये ताण येऊन मरतुक येण्याची शक्यता असते. 
  • ताण आल्यामुळे पिले पाणी जास्त पितात आणि खाद्य कमी खातात. त्यामुळे पिलांचे अपेक्षित वजन भरत नाही. तसेच पिलांना धाप लागते. 
  • शेडमधील तापमान कमी करण्यासाठी शेडमध्ये फॉगरचा वापर  करतो. दिवसातून किमान १० मिनिटे फॉगर चालू केला जातो. 
  • शेडमध्ये गारवा येण्यासाठी शेडभोवती झाडे लावली आहेत. 
  • शेडच्या बाजूने गोणपाटाची पोती लावून त्यावर ठिबकच्या साह्याने पाणी सोडले जाईल. जेणेकरून थंड हवा शेडमध्ये येईल.

    • - सतीष कुळधर, ९८२२९५७७११

    Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Also Read

    Accident Insurance Scheme : अपघात विमा योजनेतून ४५० शेतकरी कुटुंबांना मदत

    Banana Sunburn : उन्हाच्या तीव्रतेमुळे जळताहेत केळीची रोपे

    Summer Heat : मालेगावात वैशाखाआधीच वणवा

    Adulterated Milk : भेसळयुक्त दूध रोखण्यासाठी उपाययोजना कराव्यात

    Water Scarcity : कळंबा परिसरात पाण्याचा प्रश्‍न गंभीर

    SCROLL FOR NEXT