जनावरांच्या पोषणामध्ये हिरवा चारा महत्वाचा आहे. हिरव्या चाऱ्यामध्ये प्रथिने, एकूण पचनीय घटक  भरपूर प्रमाणात असतात. येत्या काळात दुधाळ जनावरांना पुरेसा हिरवा चारा उपलब्ध होण्यासाठी बाजरी, मका लागवड करावी.

बाजरी  

मका  या पिकात ८ ते १० टक्के कच्ची प्रथिने, ६० टक्के एकूण पचनीय घटक असतात.  काळी, कसदार, पाण्याचा चांगला निचरा असणारी जमीन निवडावी. जमिनीची योग्य मशागत करावी. प्रति हेक्टरी  ४० ते ४५ किलो बियाणे लागते. सध्याच्या काळात पाभरीने ३० सें.मी. अंतरावर पेरणी करावी. जाती ः आफ्रिकन टॉल, गंगा हायब्रिड-२, गंगा-५, किसान, जेएस-२०, इ.   लागवडीपुर्वी जमिनीत शेणखत मिसळावे. हेक्टरी ८० ते १०० किलो नत्र, ४० ते ५० किलो स्फुरद मिसळावे. नत्राची मात्रा दोन हप्त्यात विभागून द्यावी. अर्धे नत्र पेरणीच्या वेळी व राहिलेले अर्धे नत्र ३० दिवसांनी द्यावे. पिकाच्या गरजेनुसार पाणी द्यावे. पेरणीनंतर १५ ते ३० दिवसांनी कोळपणी करावी.  पीक ६०  दिवसांचे झाल्यानंतर कापणी करावी. हेक्टरी ५०० क्विंटल चाऱ्याचे उत्पादन मिळते.

 - के. एल जगताप, ९८८१५३४१४७ (विषय विशेषज्ञ, कृषि विज्ञान केंद्र, खामगाव, जि. बीड)