Animal care : वाढत्या उन्हाचा त्रास मानसांसोबतच जनावरांनाही होतोय. जनावरांच्या शरीराचे तापमान आणि वातावरणातील तापमान यामध्ये फरक पडतो. सध्या सगळीकडेच पाण्याची भीषण पाणी टंचाई आहे. पाण्याच्या कमतरतेमुळे जनावरांना योग्य प्रमाणात पाण्याचा पुरवठा होत नाही.त्यामुळे जनावरांनाही डिहायड्रेशनचा त्रास होऊ शकतो. हे लक्षात घेऊन जनावरांची कोणती काळझी घ्यावी याविषयीची माहिती या व्हिडीओतून घेउया. 

बाहेरील तापमानाला जुळवून घेण्यासाठी जनावराच्या शरीरातून घाम निघत असतो. पण जनावरांना शरीराचे कार्य व्यवस्थित चालण्यासाठी ठराविक प्रमाणात पाणी आवश्यक असतं. उन्हामुळे शरीराची पाण्याची गरज वाढलेली असते. पण पाण्याच्या  कमतरतेमुळे जनावरांना योग्य प्रमाणात पाण्याचा पुरवठा होत नाही.जर कमी प्रमाणात पाणी घेतले किंवा आवश्यकतेपेक्षा जास्त प्रमाणात ते गमावले तर त्याचा परिणाम डिहायड्रेशनमधे होतो. जनावराच्या लघवी, मल, घाम; तसच उच्छवासावाटेही रोज शरीरातून पाणी बाहेर जात असतं. पाण्याबरोबरच शरीर काही प्रमाणात क्षारही गमावत.

शरीरातून पाणी गमावणे ही सामान्य प्रक्रिया आहे; पण पाणी जर जास्त प्रमाणात शरीरातून बाहेर पडत असेल तर मात्र डिहायड्रेशन'चा त्रास होतो.'डिहायड्रेशन'मुळे शरीरातील खनिजे आणि इलेक्ट्रोलाइट्स, सोडियम, पोटॅशिअम क्लोराइड ची पातळी असमतोल किंवा कमी होते. त्यामुळे शरीरातील पाण्याची पातळी कमी होते.जनावराला डिहायड्रेशन झाल्यानंतर  त्वचेची लवचिकता कमी होते. सतत आळस येणे, त्वचा घट्ट होणे , वजन कमी होणे आणि डोळे कोरडे होतात. त्वचा निस्तेज होते, डोळे खोलवर जातात. तोंडातून लाळ येणं अशी लक्षणे दिसतात. डिहायड्रेशन झाल्यामुळे जनावर अचानक खाली पडू शकते.

उपाय

जनावरांना डिहायड्रेशनचा त्रास होऊ नये म्हणून त्यांना स्वच्छ आणि थंड पाणी मुबलक प्रमाणात गोठ्यामध्ये उपलब्ध करून द्यावं. मुक्त संचार गोठ्यातील पाणी थंड राहावं यासाठी पाण्याच्या टाक्या सिंमेटच्या असाव्यात.शक्य असल्यास त्या पाण्यात मीठ, साखर किंवा गूळ टाकावा. जनावरांना जास्त चावावा लागणारा चारा सकाळी किंवा सायंकाळी द्यावा. कारण चारा चावण्यासाठी जनावरांच्या शरीरात जास्तीची उष्णता तयार होते. तसेच दुपारच्या वेळेस जनावरांना शेतात चरण्यासाठी पाठवू नये. ताण सहन करण्यासाठी शरीरातील बिघडलेला क्षारांचा समतोल साधण्यासाठी योग्य प्रमाणात क्षारांचे प्रमाण द्यावं. याशिवाय जनावरांना पशूतज्ज्ञांच्या सल्ल्याने औषधोपचार करावेत.जनावरे थेट सूर्यप्रकाशात येणार नाही याची काळजी घ्यावी.जनावरांना झाडाखाली किंवा गोठ्यात बांधावे.

गोठ्यामध्ये जनावरांना हालचाल करण्यासाठी जास्त जागा द्यावी. एकाच जागेवर जास्त गर्दी झाल्यास,उष्णता कमी  होण्यास जास्त वेळ लागतो.त्यामुळे जनावरांना जास्त उष्णता जाणवते. गोठा हवेशीर असावा. गरम हवा बाहेर जाण्यासाठी व थंड हवा आत येण्यासाठी गोठ्यामध्ये जागा असावी. त्यामुळे जनावरांना श्वसनाचा त्रास होणार नाही. गोठ्याच्या छताला पांढरा रंग द्यावा. त्यामुळे उष्णतेचे परावर्तन होऊन जनावरांतील उष्णतेचा त्रास कमी होऊ शकतो. गोठ्याच्या छतावर पालापाचोळा किंवा पाचट टाकावे, त्यावर पाणी शिंपडावे. असे केल्याने छताचे तापमान जास्त वाढत नाही आणि गोठा थंड राहतो. अशा प्रकारचे साधे उपाय केले तर आपल्या जनावराला डिहायड्रेशन पासून वाचवता येत. आणि उत्पादनात येणारी घट कमी करता येते.