Health importance Bamboo : बांबू विविध उपयोगितेच्याबरोबरीने खाद्य म्हणून उपयोगी आहे. बांबूचे कोंब मऊ आणि अत्यंत रुचकर असतात. अनेक आशियायी पाककृतींमध्ये बांबूच्या कोंबाचा समावेश केला जातो. बांबूच्या कोंबामध्ये प्रथिने, कर्बोदके, अमिनो ॲसिड आणि तंतुमय घटक असतात. मात्र चरबी आणि साखर कमी असते. ईशान्य भारतातील मणिपूरमध्ये बांबूचे चांगले उत्पादन होते.

या राज्यातील खाद्य पदार्थांच्यामध्ये कच्च्या आणि आंबलेल्या दोन्ही प्रकारात बांबूच्या कोंबांचा वापर केला जातो. राज्यात आढळणाऱ्या बांबूच्या जवळपास सर्व प्रजाती खाण्यायोग्य आहेत परंतु काही प्रजातीचे अंकुर त्यांच्या चांगल्या उत्पादनक्षमतेमुळे आणि चवीच्या गुणधर्मामुळे लोकप्रिय आहेत. मणिपूरमधील बांबुसा नूटन्स, बीतुल्डा, डेंड्रोकॅलेमस गिगांटियस, डी. हॅमिलटोनी आणि डी. सिक्कीमेन्सिस या प्रजातीच्या अंकुरांमधील पौष्टिक मूल्यांचे विश्लेषण करण्यात आले.

बांबुसा नूटन्स, डेंड्रोकॅलेमस गिगांटियस, डी. हॅमिलटोनी या प्रजातींच्या कोंबांमध्ये उच्च पोषक मूल्ये आहेत. खाण्यायोग्य भागाचे चांगले उत्पादन मिळते. कोंब मऊ असून गोड चव आहे. या प्रजाती ताज्या, आंबलेल्या आणि इतर प्रक्रिया केलेल्या स्वरूपाच्या व्यावसायिक उत्पादनासाठी उपयुक्त आहेत. बांबू कोंबावर प्रक्रिया करून त्यापासून मुरंबा,कँडी, सुपारी, लोणचे असे अनेक अन्नपदार्थ तयार करू शकतो.

आरोग्यदायी फायदे

वजन कमी करू इच्छिणाऱ्यांसाठी कोंब हे एक उत्कृष्ट अन्न आहे कारण त्यात कॅलरी खूप कमी असतात परंतु तंतूमय घटक जास्त असते, ज्यामुळे तुम्हाला जास्त काळ पोट भरल्यासारखे वाटते.

कोंबांमध्ये फायटोस्टेरॉल भरपूर असतात, जे हानिकारक एलडीएल किंवा खराब कोलेस्ट्रॉल कमी करण्यासाठी आदर्श असतात.हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आरोग्यास प्रोत्साहन देते.

निरोगी आतड्यांसंबंधी हालचाल करण्यास मदत करते आणि बद्धकोष्ठता दूर करते.

निरोगी पचन आणि सहज आतड्यांसंबंधी हालचाल वाढते. रोगप्रतिकार शक्ती वाढवतो.

रक्तातील साखरेचे प्रमाण नियंत्रित करते. कोंबातील ग्लायसेमिक इंडेक्स कमी असतो. ते रक्तप्रवाहात साखरेचे हळूहळू उत्सर्जन प्रदान करतात.

कोंब हे अँटिऑक्सिडंट्सचे चांगले स्रोत आहेत, जे मुक्त रॅडिकल्सविरूद्ध लढण्यास मदत करतात आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढविण्यास मदत करतात. हे सर्व गुणधर्म ग्लुकोजची पातळी कमी ठेवण्याचे काम करतात आणि मधुमेह होण्याचा धोका कमी करतात.

जळजळ ही एक प्रक्रिया आहे ज्यामधून तुमचे शरीर शारीरिक ताणतणावाखाली असते. हे रोगप्रतिकारक प्रणाली सुरळीत चालू ठेवते आणि जखमांपासून लवकर बरे होण्यास मदत करते.

निरोगी हाडांसाठी बांबूचे कोंब हा एक उत्तम मार्ग आहे. यामध्ये जीवनसत्त्व क चे प्रमाण जास्त असते, जे हाडांच्या आरोग्यासाठी इतर महत्त्वाच्या पोषक तत्त्वांचे शोषण वाढविण्यास मदत करते.

बांबूच्या कोंबांमध्ये कॅल्शिअम, मॅंगेनीज आणि मॅग्नेशिअम ही खनिजे असतात. यामुळे हाडांची घनता आणि ताकद वाढते.

कोंबातील आयसोफ्लाव्होन कर्करोग रोखण्यासाठी प्रभावी आहे.

कोलेस्टेरॉलची पातळी नियंत्रित करते.

कोंबांचा आहारात समावेश केल्याने अतिसार, बद्धकोष्ठता होत नाही. तसेच पोटाच्या अल्सरवर प्रभावी उपचार आहे.

कच्च्या बांबू कोंबातील पौष्टिक मूल्य (१०० ग्रॅम वजन)

ऊर्जा २७ किलो कॅलरी

पाणी ९१ ग्रॅम

प्रथिने २.६ ग्रॅम

तंतूमय घटक २.२ ग्रॅम

साखर ३ ग्रॅम

पोटॅशिअम ४०८-५९८० मिलिग्रॅम

फॉस्फरस ५९ मिलिग्रॅम

कॅल्शिअम १३ मिलिग्रॅम

जीवनसत्त्व क ४ मिलिग्रॅम

कृष्णा काळे, ८८०५९६८५३६ (लेखक अन्नप्रक्रिया तज्ज्ञ आहेत.)