Jalgaon News : खानदेशात जूनच्या सुरुवातीला व मे अखेरीस लागवड केलेल्या पूर्वहंगामी (बागायती) कापूस पिकाची वाढ बऱ्यापैकी आहे. पिकात तण अनेक भागात वाढले आहे. परंतु मजूरटंचाईमुळे अनेक शेतकरी तणनाशकांचा वापर करून तणनियंत्रण करून घेत आहेत. पीकवाढ काळ्या कसदार जमिनीत कमी पाऊस असल्याने चांगली आहे.

खानदेशात कापूस लागवड कमी झाली आहे. पण अनेकांनी परंपरेनुसार लागवड केली आहे. तापी, गिरणा, अनेर, पांझरा आदी नद्यांच्या क्षेत्रातील काळ्या कसदार जमिनीत कमी पाऊस राहिल्यास बागायती कापूस पीक जोमात येते, असा अनुभव शेतकऱ्यांना आहे. यंदा जून व जुलैतही अतिपाऊस झालेला नाही. शिवाय पिकात आंतरमशागत, तणनाशकांच्या फवारणीस पुरेसा वेळही मिळाला आहे.

यामुळे पिकात बऱ्यापैकी खते व अन्य व्यवस्थापन करता येत आहे. पिकात दोनदा आंतरमशागत अनेक शेतकऱ्यांनी पूर्ण केली आहे. आंतरमशागतीला पावसाची भीती असल्याने शेतकऱ्यांनी मध्यंतरी वेग दिला. तसेच रासायनिक खते देण्याचे कामही शेतकऱ्यांनी उरकले आहे. एकदा रासायनिक खत देण्यात आले आहे.

काळ्या कसदार जमिनीत काही भागात कापूस पिकाची स्थिती फुलोरा अवस्था धरेल, अशी आहे. कारण त्यात वाफसा आहे. अनेकांचे पीक दोन फुटांपर्यंत वाढले आहे. तर हलक्या, मध्यम जमिनीतील बागायती कापूस पीकही चांगले आहे.

तणनाशकांची फवारणी

खानदेशात सुमारे दोन लाख हेक्टरवर पूर्वहंगामी कापूस पीक आहे. पिकात हलक्या, अधिक पाणी वापराच्या जमिनीत तण वाढले होते. तणनियंत्रणासाठी मजूरटंचाई जळगाव, धुळे व नंदुरबारात जाणवत आहे. यातच जळगाव जिल्ह्यात काही गावांत महिला, पुरुषांकरवी तणनियंत्रणाच्या कामासाठी २०० रुपये रोज, अशी मजुरी मागितली जात होती.

परंतु शेतकऱ्यांनी गेल्या दोन वर्षातील नुकसान, कमी दरांची स्थिती आणि वित्तीय संकटे यामुळे एवढी मजुरी देण्यास असमर्थता दाखविली. पण कापसाचे क्षेत्र यंदा कमी झाले आहे. तसेच तणनाशकांचा वापरही आहे. यामुळे अनेक भागात पिकातील तणांची समस्या दूर झाली आहे. एकरी १५०० रुपये खर्च कापूस पिकात तणनियंत्रणासाठी लागत आहे. काही कंपन्यांनी १५ दिवस ते एक महिन्याच्या कापूस पिकासाठीदेखील परिणामकारक तणनाशके बाजारात आणली आहेत.

खतांची समस्या

खतांचा वापर यंदा सुरू होत असतानाच युरियाची टंचाई आहे. युरियाची कमी मात्रा किंवा अनावश्यक वापर टाळण्याचे आवाहन कृषी विभागाने अनेकदा केले. अधिक युरिया वापराने पिकात फूल व पातेगळ होत असल्याने शेतकऱ्यांनी युरियाचा अधिक वापरही टाळला आहे. एकदा खते दिली आहेत. ६० दिवसानंतर दुसरा बेसल डोस देण्याचे नियोजन केले जात आहे. पिकाची वाढ बऱ्यापैकी आहे.