Crop Protection : सद्यःस्थितीत काही ठिकाणी मोसंबी, संत्रा झाडावर मृग बहराची फळे असताना देखील आंबिया बहरासाठी बागा ताणावर सोडलेल्या आहेत. परिणामी बागांचा पाणीपुरवठा बंद आहे. या पाण्याच्या ताणामुळे मोसंबी पट्ट्यात मोठ्या प्रमाणावर अष्टपद वर्गातील कोळी (माइट) या किडीचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे.काही ठिकाणी रस्ट माइट व ग्रीन माइट या दोन प्रकारच्या कोळी प्रजाती मोठ्या प्रमाणावर दिसून येत आहेत.या किडीचा प्रादुर्भाव वर्षभर दिसून येतो, परंतु ताणाच्या काळात तो अधिक असतो.

आंबिया बहरात बागा ताणावर असल्याने आणि उन्हाळ्यात पाण्याची टंचाई असल्याने किंवा मृग बहरासाठी बागा ताणावर सोडल्यामुळे याचा प्रादुर्भाव नोव्हेंबर-डिसेंबर आणि एप्रिल- मे महिन्यांत हमखास आढळून येतो. पाण्याचा ताण पडल्यास या किडीचा प्रादुर्भाव हमखास आढळतो. या किडीच्या फळावरील प्रादुर्भावामुळे बाजारपेठेत दर कमी मिळतो.

किडीचा जीवनक्रम

मादी वाढीच्या अवस्थेतील हिरव्या फळांच्या सालीत अथवा पानाच्या मध्यरेषेलगत २० ते ३० अंडी घालते. अंडी अवस्था तीन दिवस चालू असते. बाल्यावस्था तीन महिन्यांत पूर्ण होते. फळांच्या सालीवर बारीक खळग्यात कीड जाळे तयार करते. प्रौढ व पिले रस शोषण करतात. एक पिढी १७ ते २० दिवसांत पूर्ण होऊन एका वर्षात कोळी किडीच्या अनेक पिढ्या तयार होतात.

नुकसानीचे स्वरूप

कीड पान, फळातील रस शोषण करते. फळांचा पृष्ठभाग खरवडते. यामुळे पानावर राख किंवा धूळ साचल्याप्रमाणे पानाचा पृष्ठभाग धुळकट दिसतो.

किडीचा प्रादुर्भाव वाढल्यास फळावर करडे अथवा चंदेरी, तपकिरी रंगाचे ठिपके आढळून येतात. या ठिकाणी फळे कडक बनते. यामुळे शेतकरी यास लाल्या अथवा मंगू म्हणतात.

किडीच्या प्रादुर्भावामुळे फळांचा रंग बदलतो. प्रादुर्भावग्रस्त फळे पिकायला सुरुवात होते, तेव्हा चंदेरी, काळपट चट्टे हळूहळू फिक्कट रंगाचे होत जातात. पानांची गळ होते. झाडावरील नवीन पाने, वाढीच्या अवस्थेतील फळे किडीच्या वाढीसाठी पोषक असतात.

नियंत्रणाचे उपाय

प्रतिबंधात्मक उपायासाठी एका बहराची फळे झाडावर असताना दुसऱ्या बहरासाठी बागा ताणावर सोडू नयेत. म्हणजेच झाडास पाण्याचा ताण पडणार नाही.

ठिबक संचाने फळधारणेतील झाडास पाणी मिळते किंवा नाही हे वारंवार तपासावे.

फळधारणेच्या अवस्थेत ॲझाडीरेक्टिन (१ टक्का) २ मिलि किंवा अझाडीरेक्टीन (५ टक्के) ०.५ मिलि प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

डायफेन्थ्युरॉन (५० टक्के डब्ल्यूपी) २ ग्रॅम किंवा स्पायरोटेट्रामॅट (१५.३१ ओडी) ०.७५ मिलि प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

पाण्यात विरघळणारे गंधक ३ ग्रॅम प्रती लिटर पाण्यात मिसळून १५ दिवसांच्या अंतराने दोन वेळा फवारणी घ्यावी.