Tur cultivation: अर्धरब्बी तूर लागवडीचे तंत्र जाणून घ्या

तूर हे अर्ध रब्बी हंगामातील महत्त्वाचे कडधान्य पीक (Pulse Crop) आहे. बऱ्याच शेतकऱ्यांचा अर्ध रब्बी तूर लागवडीकडे (Tur Cultivation) कल दिसून येतो. सध्या विदर्भात लागवडी खालील बहुतेक जाती मध्यम ते उशिरा कालावधीच्या आहेत. सध्याच्या परिस्थितीनुसार नियोजनपूर्वक तूर पीक (Tur Crop) घेता येते. तूर द्विदलवर्गीय पीक असल्यामुळे त्याच्या मुळावरील गाठीत असणारे जिवाणू हवेतील नैसर्गिक नत्राचे स्थिरीकरण करून पिकाच्या वाढीसाठी नत्र उपलब्ध करून देतात. तुरीच्या झाडांचा पालापाचोळा, अवशेष जमिनीवर पडल्यामुळे जमिनीचा पोत सुधारण्यास मदत होते. शिवाय पिकाच्या फेरपालटीमध्ये तूर पिकाला महत्त्वाचे स्थान आहे. डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठाने केलेल्या शिफारशीनूसार पुढीलप्रमाणे अर्ध रब्बी तुरीची लागवड करावी.

पेरणीसाठी मध्यम ते भारी प्रतीची पाण्याचा उत्तम निचरा होणारी जमिन निवडावी. जमिनीची खोल नांगरट करून प्रती हेक्टरी पाच टन चांगले कुजलेले शेणखत किंवा कंपोस्ट खत मिसळून शेवटच्या वखराची पाळी द्यावी. पेरणीपूर्वी बियाणाला ४ ग्रॅम थायरम किंवा ट्रायकोडर्मा जैविक बुरशीनाशक ५ ग्रॅम प्रति किलो याप्रमाणे बुरशीजन्य रोगापासून संरक्षणासाठी बीजप्रक्रिया करावी. 

पीडीकेव्ही आश्लेषा, आशा, पीकेव्ही तारा, बी डी एन ७१६, बीडीएन ७०८, फुले राजेश्वरी या सुधारित वाणांची निवड करावी. रायझोबियम व पीएसपी प्रत्येकी २०० ते २५० ग्रॅम प्रति १० ते १५ किलो बियाण्याला पेरणीपूर्वी दोन ते तीन तास अगोदर लावून सावलीमध्ये वाळवावे. 

पेरणी सप्टेंबरच्या दुसऱ्या आठवड्यात करावी. दोन ओळीतील अंतर ४५ सेंमी व दोन झाडांतील अंतर २० सेंमी  ठेवावे. शक्यतो उताराला आडवी पेरणी करावी. प्रति हेक्टरी २५  ते ३० किलो बियाणे वापरावे. 

माती परीक्षणानुसार रासायनिक खते पेरणी सोबतच द्यावीत. हेक्टरी २५ किलो नत्र, ५० किलो स्फुरद आणि ३० किलो पालाश वापरावे. गंधक कमी असलेल्या जमिनीत २० किलो गंधक प्रति हेक्टरी द्यावे. जेथे ओलिताची सोय आहे तेथे या पिकाला साधारणतः फुलोरा अवस्था व पीक परीपक्वतेच्या वेळी ओलीत करावे.