NADP Compost : कपोस्ट खत बनविण्याची नाडेप पद्धत

NADP Compost Making : नाडेप ही कंपोस्ट खत बनविण्याची पद्धत पुसद,जि. यवतमाळ य़ेथील नारायण देवराव पांढरीपांडे  यांनी विकसित केली आहे. नाडेप पद्धतीनं कपोस्ट खत कसं बनवायच? याविषयी महात्मा फुले कृषी विद्यापीठानं दिलेली माहिती पाहुया.  

टाकीच बांधकाम 

बांधकाम करत असताना खालचा थर हा सिमेंट वाळूमध्ये बांधावा.

टाकी बांधताना प्रत्येकी दोन विटांच्या थरानंतर तिसऱ्या थरामध्ये प्रत्येकी दोन विटानंतर ६ ते ७ इंचाची मोकळी जागा सोडावी. अशा पद्धतीने विटांचे १० थर बांधून घ्यावेत. ३, ६ आणि ९ व्या थराला हवेसाठी मोकळी जागा सोडावी. अशा पद्धतीने ७४ छिद्रे असलेली टाकी बांधून होते.

बांधकाम झाल्यानंतर टाकीच्या तळाला विटांचा कठीण थर द्यावा. टाकीच्या भिंती आतून माती आणि शेणाने लिंपून घ्याव्यात.

नाडेप कंपोस्ट टाकी भरण्याची पद्धत  

नाडेपची टाकी भरत असताना सर्वप्रथम टाकीचा आतला भाग शेण आणि पाणी मिश्रणाने ओला करून घ्यावा.

उपलब्ध असलेले सर्व सेंद्रिय पदार्थाचे बारीक तुकडे करून ६ इंच जाडीचा पहिला थर द्यावा.

दुसऱ्या थरामध्ये १५० लिटर पाण्यामध्ये ४ किलो शेण मिसळून शिंपडावे.

तिसऱ्या थरामध्ये, शेण आणि मातीचा २० ते ६० किलो याप्रमाणे एकसारखा थर द्यावा, आणि पाण्याने ओलावा करून घ्यावा.

खत निर्मिती कशी होते?

टाकी भरण्यासाठी साधारण १० ते १५ थर देऊन १ ते १.५ फूट टाकीच्या वर उंची येईल इतकी भरावी. टाकी भरल्यानंतर माती व शेणाने झाकून घ्यावी.

उत्तम प्रकारचे कंपोस्ट खत तयार करण्यासाठी नाडेप कंपोस्ट टाकीमध्ये आर्द्रतेचे प्रमाण ५० ते ६० टक्के रहाण्यासाठी ६ ते ७ दिवसाच्या अंतराने पाणी द्यावे.

एका टाकीतून ३ ते ४ महिन्याने उत्तम प्रतीचे २.५ ते ३ टन कंपोस्ट तयार होते. कुजलेले तपकिरी रंगाचे व कोणताही कुबट वास नसलेले हे कंपोस्ट खत पिकांसाठी वापरावे.

तयार कंपोस्ट खतास चाळणीने चाळावे. चाळल्यानंतर राहिलेला भाग परत नाडेप कंपोस्टींगसाठी टाकीमध्ये वापरावा.