Cotton Disease : कपाशीवर ‘आकस्मिक मर’चे संकट

Chhatrapati Sambhajinagar : मराठवाड्यात झालेल्या अतिवृष्टीमुळे तसेच बदलत्या हवामानामुळे कपाशी पिकावर आकस्मिक मरचे संकट ओढावले आहे. या संकटातून मार्ग काढण्याची धडपड शेतकरी करताना दिसत आहेत.

यंदाच्या खरीप हंगामात मराठवाड्यातील छत्रपती संभाजीनगर, जालना, बीड, परभणी, नांदेड या प्रमुख कापूस उत्पादक जिल्ह्यांमध्ये तुलनेने कपाशीची लागवड कमीच झाली आहे. आधी हवामानाच्या प्रतिकूलतेमुळे, रस शोषण करणाऱ्या किडींचा प्रादुर्भाव कपाशीवर वाढला होता. त्याचे नियंत्रण करण्याचा प्रयत्न शेतकरी करत असतानाच अति व सततच्या पावसामुळे अनेक गाव शिवारातील कपाशीवर आकस्मिक मरचे संकट ओढवले आहे.

शास्त्रज्ञांनी यावर उपाय योजनेसाठी सल्ले दिले असले तरी ते अनेक शेतकऱ्यांपर्यंत वेळेत पोहोचले नाही. किंवा पोहोचले तरी त्यांना उपाय करणे शक्य झाले नाही. बहुतांश भागात कपाशीचे पीक पाते-फुले ते बोंड धरण्याच्या अवस्थेत आहे. पीक पातेफुले ते बोंड धरण्याच्या अवस्थेत असून, काही ठिकाणी रस शोषण करणाऱ्या किडींचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. अतिवृष्टीमुळे मोठ्या प्रमाणात आकस्मिक मर दिसून येत आहे. यामुळे पाते व बोंडगळ होऊन उत्पादनात घट होण्याची शक्यता आहे. नांदेड, जालना, छत्रपती संभाजीनगर, परभणी, बीड या सर्व जिल्ह्यांत अनेक भागात आकस्मिक मरचे प्रमाण अधिक आहे.

कपाशीची लागवड कमीच

मराठवाड्यात छत्रपती संभाजीनगर, जालना व बीड जिल्ह्यांत सरासरी क्षेत्राच्या तुलनेत कपाशीची लागवड कमी झाली आहे. छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यात कपाशीचे सरासरी क्षेत्र ३ लाख ९४ हजार ७७१ हेक्टर असताना प्रत्यक्षात ३ लाख ६२ हजार ४२० हेक्टरवरच कपाशीची लागवड झाली आहे. जालना जिल्ह्यात कपाशीचे सर्वसाधारण क्षेत्र ३ लाख ९ हजार ५९ हेक्टर असताना प्रत्यक्षात २ लाख ९१ हजार ६३३ हेक्टरवरच कपाशीची लागवड झाली आहे. बीड जिल्ह्यात तर या दोन्ही जिल्ह्यांच्या तुलनेत सर्वांत कमी कपाशी लागवड झाली आहे. बीडमधील कपाशीचे साधारण क्षेत्र ३ लाख ५५ हजार ४९३ हेक्टर असताना प्रत्यक्षात २ लाख ६३ हजार १९४ हेक्टर म्हणजे केवळ ७४ टक्के क्षेत्रावरच कपाशीची लागवड झाली आहे.