Straight Cotton Variety : सरळ कापूस वाण यंदाही अल्प

Cotton Crop : खानदेशात सरळ किंवा देशी सुधारित, देशी संकरित कापूस वाणांची लागवड बऱ्यापैकी होते. परंतु हे वाण हवे तेवढे व हव्या त्या कंपनीकडून उपलब्ध होत नसल्याने त्यांचा यंदाही तुटवडा असणार आहे.

कापूस लागवडीत खानदेश अग्रेसर आहे. पूर्वहंगामी किंवा बागायती कापसाची सुमारे दोन लाख हेक्टरवर खानदेशात लागवड होते. तर एकूण लागवड साडेआठ लाख हेक्टर एवढी असते. यात खानदेशात बेवडसाठी तापी, गिरणा,अनेर पट्ट्यात देशी किंवा सरळ कापूस वाणांची लागवड केली जाते.

परंतु मागील तीन-चार वर्षे दर्जेदार व मुबलक प्रमाणात सरळ वाण उपलब्ध होत नसल्याने शेतकऱ्यांची अडचण होत आहे. या वाणांसाठी शेतकरी मध्य प्रदेश, गुजरातची वाट नाइलाजाने धरतात. यंदाही तशीच स्थिती असणार आहे.

कारण यंदाही सरळ वाणांचा पुरवठा किती व कसा, केव्हा होईल, याचा कुठलाही आराखडा, नियोजन कृषी विभागाकडे नाही. कृषी यंत्रणांच्या ढिसाळ व नियोजनशून्य कारभारामुळे कापूस उत्पादकांसमोर सतत अडचणी येत आहेत.

खानदेशात सुमारे ४३ लाख कापूस बियाणे पाकिटांची गरज कापूस लागवडीसाठी आहे. यात एकट्या जळगाव जिल्ह्यात २७ लाखांवर कापूस बियाणे पाकिटांचा पुरवठा होणार आहे. कापूस बियाण्याचा ९९ टक्क्यांवर पुरवठा खासगी कंपन्या, पुरवठादार करतात. या बियाण्यासाठी खासगी कंपन्यांवर अवलंबून राहावे लागते.

यात ९८ ते ९९ टक्के कापूस बियाणे बीटी (बोलगार्ड २) प्रकारातील असते. यात देशी कापूस बियाणे अल्प येते. त्यातही दर्जेदार सरळ किंवा देशी वाण उपलब्ध होत नाही. मागील हंगामात एका कंपनीने राज्यात किंवा खानदेशात आपले सरळ कापूस वाण उपलब्ध होणार नाहीत, बीजोत्पादन कार्यक्रमाचे नुकसान झाले होते, असे म्हटले होते.

कृषी केंद्रांत २० मे पर्यंत हवा पुरवठा
यंदाही खानदेशात २० हजार पाकिटेदेखील सरळ वाणांचा पुरवठा होणार नसल्याची स्थिती आहे. खानदेशात किमान पाच ते सहा लाख पाकिटे एवढी दर्जेदार सरळ कापूस वाणांची मागणी आहे. परंतु पुरवठा होत नाही. काही कंपन्यांचे सरळ वाण जूनच्या मध्यात येतात. या वाणांची गरज बागायती पट्ट्यात असल्याने त्यांचा पुरवठा २० मेपर्यंत कृषी केंद्रांत व्हायला हवा, असाही मुद्दा आहे.